Bu pazar günü, 68 kuşağı olarak bizi gençliğimizde “yoldan çıkaran” bir insandan söz etmek istiyorum. Bu büyük insan, kuşkusuz Karl Marx’tı (1818-1883). Marx’ın ideolojik yönü, “komünizmin babası” olarak mücadelesi hakkında çok sayıda kitap ve makale yazıldı.

Bu tatil gününde daha ziyade “kız babası” Marx’tan, onun insani yönlerinden bahsetmenin daha uygun olacağını düşünüyorum. (Başlık ve yazı fikri, yakın arkadaşım gazeteci Nazım Alpman’dan geldi.)

Marx’ın, eşi Jenny’den yedi çocuğu olur. Bunlardan dördü büyük ölçüde yoksulluk nedeniyle küçük yaşta ölürler. Kızları Jennychen, Eleanor ve Laura ise daha uzun yaşarlar. Karl Marx, çalışmalarından fırsat bulduğunda çocukları ile yakından ilgilenirdi.

Marx’ın kızlarından Eleanor, babasının kendisini sırtına alıp bir at gibi gezdirdiğini şöyle anlatır:

“Mağribi’ye (siyahi görünümlü, zenciye benzettikleri babalarına böyle hitap ederlerdi) at gibi binmeyi tercih ederdim. Omuzlarına oturur, siyah gür saçlarına sıkıca yapışırdım. Minik bahçemizde ve evin çevresinde muhteşem at gezintileri yapardık”. (Francis Wheen: Karl Marx, Biyografi, E yayınları, 2005).

Marx ve kızları gezmeden eve dönüşlerinde Alman halk şarkıları ya da zenci ilahiler söylerlerdi. Zaman zaman da Shakespeare ve Dante’den uzun pasajlar okurlardı. Yine Eleanor’dan dinleyelim:

“Babam, Homeros’un tümünü, Don Kişot’u ve Binbir Gece Masalları’nı anlatırdı. Daha altı yaşındayken Shakespeare’den birçok bölümü ezbere bilirdim”. (Erich Fromm: Marx’ın İnsan Anlayışı, Arıtan Yayınevi, 1992).

Kızlarından Laura, ülkemizde “Tembellik Hakkı” olarak bilinen kitabın yazarı, 1871 Paris Komünü’nün kuruluşuna ve ayaklanmalarına katılan Paul Lafargue’ın sevgilisidir. Marx, Lafargue’a şu mektubu yazar:

“Kızımla ilişkilerinizi sürdürmek istiyorsanız halihazırdaki ‘flörtçü’ tavırlarınızdan vazgeçmek zorundasınız. Gayet iyi biliyorsunuz ki, henüz hiçbir şeye karar verilmediğinden henüz bir bağ oluşmamış durumdadır. Ve eğer Laura resmen sizinle nişanlanmış olsaydı bile bunun uzun........

© soL