Bu konu basit bir düzenlemenin ötesinde ciddi bir tehdit oluşturduğundan, hem meal hem tefsir yazmış biri olarak bana göre fazlasıyla üzerinde durmayı hak eder. Kamu otoritesinin neden böyle bir yasak koymaya lüzum hissettiğini anlamaktan önce “meal ve tefsir”in ne olduğuna bakmak lazım.

Türkçe’de kullandığımız meal kelimesi belki başka dillerde karşılığı olmayan ve Kur’an-ı Kerim’in anlaşılmasıyla ilgili “yaklaşık mana, yakın tercüme” demektir. Aslında bir tercüme teşebbüsüne meal denmesinin sebebi, ilahi murada hiç kimsenin tam olarak ulaşamayacağına ilişkin yerleşik kanaattir, bundan hareketle meal yapmaya kalkışan biri, iki dile ve İslami literatüre ne kadar vakıf olursa olsun, teeddüben bir ihtiyat payı bırakır. Demek ister ki, ben elimden geleni yaptım lakin Kur’an-ı Kerim’i orijinali Arapça’dankonuştuğum dile tamı tamına tercüme ettiğimi iddia edemem. Bence tercümeye meal denmesi güzel bir gelenektir ve bilebildiğim kadarıyla 200’e yakın olduğu söylenen piyasada kimse mealine “Kur’an tercümesi/çevirisi” dememiştir.

Eğer yapılanlar meal ise, bu demektir ki her meal a. Eksiktir b. Meal sahibinin kudretini, birikimini, cehd ve anlama çabasını yansıtır. Bu iki gerçek, kendinde meal kudreti bulan kişinin sadece liberal acıdan değil, İslami öncüller açısından da bilgi edinme, bilgiyi aktarma, düşünce ve düşünceyi ifade özgürlüğünün korunması anlamına gelir ki, bu özgürlüğü kısıtlamak temel bir prensibi yok saymak demektir. Kamu otoritesinin demokratik bir seçimde, çoğunluğun desteğini almış olması bu türden yasaklar koymasının meşru gerekçesi değildir.

Her Müslümanın Kur’an’ı dinleme, okuma, anlama, anlatma ve yaşama vazifesi vardır. Gerek kendisi gerekse başkaları için söz konusu beş görevden biri “anlatma” görevine talip olan, aslında meal yapmakla Kur’an’ı tefsir etmeye çalışır. Bu açıdan bakıldığında meal en kısa tefsir sayılır, Kur’an’ı tefsir de bir sorumluluktur, iyi niyeti/ihlası, birikimi, meşru ve doğru maksadı gerektirir. (Tefsir ile Meal arasındaki ilişki için bkz. Ali Bulaç, Kur’an Dersleri/Tefsir, Çıra y, İst. 2016, I, 25-37.)

Yukarıda zikrettiğimiz ihtiyat........

© Serbestiyet