Samsun Kent Haber köşe yazarı mimar ve şehir plancısı Embiya Sancak, Samsun'da yaya geçitleri ve kaldırımlara park edilen araçlarla ilgili yazdığı köşe yazısında yaya haklarını korumayan belediyelere 'Dava Açın' çağrısı yaptı.

Samsun'da kaldırım ve yaya geçitlerinin araçlarla işgal edilmesi ile ilgili Samsun Kent Haber'in yayımladığı haber sonrası mimar Embiya Sancak, yaya hakları kaleme alarak, yaya haklarını korumayan belediyelere yönelik yürütülecek hukuki süreçlere ilişkin bilgiler verdi.

Sevgili okurlarım! Kent hayatında yayanın hakları ve bu hakların kullanılmasını engelleyen belediyelere karşı, hukuk yoluyla mücadele edilebilmesi için Samsun Kent Haber'in kamu yayıncılığı göreviyle organize olalım.

Ben uzun yıllar yaya hakları yurttaş hareketinde aktif oldum. Bu konuda hukukçu akademisyenlerle birlikte, hukuk yoluyla mücadelenin yöntemlerini belirledik.

Burada tekrar mücadeleyi başlatıyorum! Önce Yaya Hakları Yurttaş Hareketinin benimsediği, Evrensel Yaya Hakları Bildirgesinden bazı hükümleri hatırlatarak okuyucuyu bilgilendirmek uygun olacaktır.

1. Yayanın; fiziksel ve ruhsal sağlığını korumaya uygun koşullar sunan kamu alanlarının nimetlerinden özgürce yararlanma ve sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı vardır.

2. Yayanın; motorlu taşıt değil, insan ihtiyaçlarına göre şekillenmiş kent merkezlerinde yaşama hakkı vardır.

3. Çocuklar, yaşlılar ve engellilerin kendi zafiyetlerini şekillendirmeyen ve kolay sosyal ilişkiye izin veren kentsel düzenlemelere sahip olmaya hakları vardır.

4. Engellilerin bağımsız hareketliliklerini sağlayacak ulaşım sistemlerine, kamusal düzenlemelere, uyarı, işaretleme sistemlerine ve taşıt araçlarına sahip olmaya hakları vardır.

5. Yayanın, izole yaya bölgelerine değil kentin düzeniyle uyumlu, ulaşılabilir, kısa ve makul bağlantıları olan yaya alanlarına sahip olmaya hakkı vardır.

6. Yayanın özel olarak; Motorlu taşıtların bilimsel olarak tolere edilebilir kimyasal ve ses yayma standartlarına uygunluğunun sağlanmasına,

• Toplu taşım sisteminin tümünün hava ve ses kirliliği kaynağı olmamasına,

• Kentsel alanlarında ağaç dikimiyle yeşil akciğerler oluşturulmasına,

• Yaya ve bisiklet trafiğini korumak üzere yol sistemlerinin uyarlanmasına ve hız sınırlamaları yapılmasına,

• Motorlu taşıtların uygunsuz ve tehlikeli kullanımını teşvik edici reklamların engellenmesine,

• Görme ve duyma özürlülerin ihtiyaçlarını da dikkate alan etkili bir işaretleme sistemine,

• Yaya ve motorlu araç trafiğinin kolay geçiş ve durma özgürlüğünü sağlayacak ölçütler belirlenmesine,

• Risk yaratanların sonuçlardan sorumlu olacağı bir risk yükümlülüğü sisteminin kurulmasına,

• Sürücü eğitim sisteminin yayaları ve yavaş kullanıcıları gözetecek şekilde tasarlanmasına hakkı vardır.

7. Yayanın tam ve engelsiz hareketini sağlayacak bütüncül bir taşıma sistemine, özellikle de; Ekolojik kapsamlı ve iyi donanımlı toplu taşım sistemine,

• Kentsel alanlarda bisiklet kullanımına ait donanımların sağlanmasına,

• Otoparkların yaya hareketlerini engellemeyecek ve yayaların mimarı olarak özelleşmiş alanlardan alacağı keyfi etkilemeyecek şekilde konumlanmasına hakkı vardır.

8. Her üye ülke, yaya haklarıyla ve alternatif ve ekolojik taşım biçimleri ile ilgili kapsamlı bilgiyi uygun kanallardan yaymalı ve çocuklara, öğrenime başladıkları andan başlayarak iletmelidir. Biz yayalar, bazen toplu taşıma yolcusuyuz, bazen otomobil...

Ama, bu araçların dışındayken yaya olarak hareket etmek zorundayız. Ulaşım araçları arasındaki mesafede, başlı başına bir ulaşım biçimi olarak, ya da gezinti amaçlı olarak yürüyen kocaman bir kitleyiz. Bütün yerleşim merkezlerinde, örgün ve yaygın yaya kaldırımı ağının bulunması, en temel yaya hakkıdır. Bütün yerleşim alanlarında yaya kaldırımlarının yapımı zorunludur. Araçlar, yaya kaldırımına park edemez. Kaldırımlar üzerindeki bütün fiziki ve toplumsal engeller, serbest yürüyüşü aksatmayacak biçimde düzenlenir. Yayaların egzoz gazlarıyla zehirlenmemesi, gürültüyle rahatsız olmaması, üzerlerine çamur, toz vb. sıçratılmaması için önlemler alınır.

Yaya olmak, insanlar arası etkileşimi artırıp kentsel kültüre katkıda bulunduğu için, desteklenir ve özendirilir. Yayalar, yerel yönetimlerle birlikte, yayalık haklarını savunabilecek, şikayetlerini iletecek bir örgütlenme geliştirir. Trafikle ilgili kararlar ve polisler, yayaların haklarını da gözetir ve korurlar. Yaya altyapısının, gece-gündüz bakımlı, temiz ve aydınlık tutulmasını, onarılmasını, bitki ve ağaçlarla görsel çekiciliğinin sağlanmasını, yayaların katkılarıyla,........

© Samsun Kent Haber