Hatırlayacaksınız 14 Mayıs 2025 tarihli yazımda çiftçilerimizin son 50 yılda kat ettikleri mesafeleri ve üstün başarılarını sizlerle paylaşmaya çalışmıştım.

Bugün sizlerle başlıkta ifade ettiğim sahalarda nasıl bir gelişme gösterdiğimizi bilginize sunmaya gayret edeceğim.

Yine nüfusumuzdan başlayalım. 1975 Ekim ayı itibariyle nüfusumuz takriben 40,5 milyondu. Bugün 90 milyona yaklaştık diyebiliriz…

Eh, kültürden bahsedeceğimize göre, önce okuryazar oranlarını kıyaslamak gerekmez mi?

1975 yılı itibariyle okuryazar oranımız yüzde 62 idi… 2024 sonu itibariyle bu oranı yüzde 97,8’e ulaşmıştır (kadınlarda yüzde 96,2 erkeklerde yüzde 99,3).

Bu oranla ülkemiz gelişmiş ülke sınıfına girmektedir. Dünya ortalamasının çok üstünde olmamız bir yana bilhassa erkeklerde başta dahi sayılabiliriz. (ABD ortalaması yüzde 99, batı Avrupa ortalaması da yüzde 99)…

Naçizane kanaatime göre her şeyden evvel bu seviyeye ulaşmamızı sağlayanlara tebrik ve teşekkür duygularımızı iletmemiz lazım.

Hatırlarım, 1982 yılında kızımız ilkokulda okuma öğrenirken, 50 yaşındaki yardımcımız televizyondaki yetişkinlere yönelik okuma kursunu hevesle takip ederdi. Kendi de okula başlayan bir torunu vardı ve yanında cahil kalmak istemiyordu. Becerdi de, birkaç ayda gazeteyi okuyordu, Afyonlu Gülistan Hanım.

1975 yılında yayınlanan kitap sayısı takriben 5000 iken 2024 yılında bu rakam yaklaşık 75 bin olarak tahmin edilmektedir1. Yeniden basılan kitaplar bu sayının dışındadır (Mesela Reşat Nuri Güntekin’in ‘Bir Kadın Düşmanı’ romanı bir daha basılırsa istatistiğe dâhil edilmez)2. Bu suretle ülkemiz Avrupa’da en fazla kitap basılan ülkeler sıralamasında ilk 10’a girmektedir.

Kütüphanelerimiz 1975 yılında en iyimser tahminle belki 1000 idi3. 2024 yılında ise, sıkı durun, cumhurbaşkanlığı millet kütüphaneleri, Millet kütüphaneleri ve........

© Şalom