Değerli dostlar! Müküslü Hamza ağabey ve Bediüzzaman konulu araştırmamıza bu yazımızda da devam edeceğiz inşaallah. Bu yazıda daha ziyade Birinci dünya savaşının kısa bir süre öncesi ile savaş sırasında Bediüzzaman Said Nursi ile diyaloğunu ele almaya çalışacağız.

Müküslü Hamza şimdiki adı İstanbul Üniversitesi olan o zaman ki İstanbul Darülfünunun Fars Dili ve Edebiyatına kaydını yapar ve bu okuldan mezun olur. Daha sonra İstanbul Dabra Vaizler medresesinde (Medresetü’l Vaizin, Vaiz yetiştirmek için 6 Şubat 1914’te açılan medrese) de okur ve oradan da mezun olur.1 Kaynı ve okul arkadaşı olan Prof. Dr. Ali Nihad Tarlan’ın verdiği bilgiye göre Medresetül Vaizin’i bitirdikten sonra Müküslü Hamza ağabey, imam olarak orduya intisap eder.2 Dolayısıyla Birinci Dünya savaşı yıllarında o, bir ordu mensubudur.

Müküslü Hamza ağabey, 9 Ağustos 1912’de kurulan Kürd Talebe-Hevi Cemiyeti’nin kurucu üyeleri arasındadır. 1913’te İstanbul’da çıkan Hevi’nin yayın organı Roji Kürd’de, Kürdçe bölümünü edit etmiştir. Derginin kapanmasından sonra Hetawi Kürd çıkışında yine Müküslü Hamza’nın imzasını görmekteyiz. Dergi cemiyetin çalışmalarını halka iletmede etkili bir yayın idi.3 Bu cemiyete Bediüzzaman’ın yakın dostları Mutkili Halil Hayali, Abdürrahim Zapsu ile talebeleri Seyyid Şefik Arvasi ve Muhammed Mihri Hilav da üyedirler.4 Üstadın bu cemiyete üyeliğine dair bir bilgiye rastlamadık.

Birinci cihan harbi öncesinde Müküslü Hamza ağabeyi, Üstadı Bediüzzaman’ın yanı başında görmekteyiz. Bu döneme ilişkin olarak Müküslü Hamza şunları söyler: “Hazret-i Üstad, İşaratü’ül-İcaz tefsirini yazmadan önce, halka-i tedrisinde bulunuyordum. Kelâm-ı Kadimi eline alıp Kürdçe takrir ederdi. Hiçbir kitaba ve tefsirine bakmazdı. Arkadaşlarımızdan Molla Habib namında bir Efendi, Kürdçe not alırdı. Çok devam etmeden Harb-i Umumi başladı. Bediüzzaman Said Efendi muharebe esnasında cephe-i harbte mehaz olarak yalnız o notlara malik olduğu halde Elyevm Evkaf Matbaasında tabıyla iştiğal ettiğimiz o kitabı telif etmiştir.”5

Eğitimci yazar Mehmet Emin Bozkuş şu bilgileri verir: “Bu Kürtçe yazılan notları bilahare Bediüzzaman Said Nursi savaş (Osmanlı Rus Harbi) meydanında, cephede, at sırtında yeğeni Ubeyd ile tekrar Arapça yazar. Bu yazılanlar İşarat’ül İcaz adı ile bir kitap olarak basılır. Ayrıca Bediüzzaman’ın ilk tarihçe-i Hayatını basan kişidir. Müküslü Hamza bir müddet burada Bediüzzaman hazretlerinden ders alır ve oradan İstanbul’a........

© Risale Haber