Suriye’de yaşanan devrim IKBY siyasetinde de büyük kırılmaları beraberinde getirdi ve İran’a yakın tarafların masadaki etki gücünü azalttı. KYB, daha önce başkanlık, başbakanlık ve kritik bakanlıklardan aşağısına razı olmaz ve “Süleymaniye’ye karışmama” şartıyla masaya otururken, şimdi bu taleplerin uzağında olduğu görülüyor.

• MUHAMMET KURŞUN
• 17 Şubat 2025

Suriye’deki devrimin bölgede en çok etkilediği ülkelerin başında Irak geliyor. Devrimden sonra Irak’taki Şii liderler hızlı pozisyon alarak bu dalganın kendi ülkelerini teğet geçmesi için dengeleri gözeten bir politika izledi. Başbakan Sudani, birinci ağızdan Suriye’deki devrim sürecinde üzerlerinde baskı olduğunu ancak kendi ülkelerinin çıkarlarını öncelediklerini ve diplomasiye ağırlık verdiklerini söyledi. Irak’ta bu durumun ne kadar süreceği şimdilik meçhul ancak dikkat çeken bir başka husus, Suriye’deki gelişmelerin Irak Kürdistan Bölgesi’ne (IKB) ve buradaki dengelere doğrudan etkisi.

Suriye Devrimi IKB’de KDP ile KYB Arasındaki Dengeleri Etkiledi

Suriye’de 8 Aralık 2024’te yaşanan devrimden önce Bafel Talabani liderliğindeki Süleymaniye merkezli KYB, seçimlerde elde ettiği kısmi başarı ve siyasi atmosferin de kendisine sağladığı avantajların etkisiyle KDP’ye karşı el yükseltmişti. KYB, 20 Ekim 2024’te yapılan seçimlerin ardından hükümetin kurulması görüşmelerinde başkanlık ya da dönüşümlü başbakanlıktan aşağısına razı olmayacak bir tavır geliştirdi ve söylemlerini de bunun üzerine kurdu. Diğer yandan içişleri ve petrol bakanlıkları gibi kritik bakanlıkları da talep ediyor ve KDP’nin elindeki güçlü kartları almaya çalışıyordu.

KYB lideri Bafel Talabani, “iktidarı değiştireceğiz” sloganıyla girdiği 20 Ekim seçimlerinden sonra elde ettiği kısmi başarı rüzgârını da arkasına alarak KDP’ye meydan okuyan çıkışlarını sürdürdü ve “hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağı” yönünde çıkışlar yaptı. Talabani bu çıkışları yaparken Haşdi Şabi’nin radikal komutanları Reyyan Kildani, Kays Haz Ali ve Ebul Ala Velayi ile askerî kıyafetlerle poz vermeyi de ihmal etmiyordu.

Suriye’deki devrim ve İran’ın burada aldığı darbenin etkisinin en fazla hissedildiği yerlerden biri de şüphesiz Süleymaniye oldu. KYB, İran’ın bölgesel ve Irak yönetimi üzerindeki etkisi sayesinde Irak genelinde ve IKB’deki gücünü artırdı. Irak yargısı ve hükümetinin üç-dört senedir maaşlar, enerji sevkiyatı, seçim sistemi ve askerî konularla ilgili Erbil yönetimi aleyhine aldığı kararların tamamı KDP’nin elini zayıflatırken KYB’nin elini güçlendirdi.

KYB Lehine Esen Rüzgâr Tersine Döndü ve KDP Belirleyici Konuma Yükseldi

Örneğin Irak yargısı IKB’deki kota sistemini ve daha önce KDP’nin hanesine yazılan 11 sandalyeyi kaldırdı. KDP’nin itirazı üzerine kotayı geri getirdi ancak 11’den beşe düşürdü ve yine KYB’nin lehine olacak şekilde Süleymaniye, Erbil ve Duhok arasında böldü. Enerji sevkiyatının anayasaya aykırı olduğuna hükmetti ve Erbil’in temel gelir kaynağı olan petrol satışını zora soktu, sonra da Bağdat, Uluslararası Tahkim’de açtığı davayı kazanarak Erbil’in gelir kaynaklarını sıfıra indirdi. IKB Dış İlişkiler Sorumlusu Sefin Dizeyi, Erbil yönetiminin Mart 2023’ten itibaren petrol sevkiyatının durması nedeniyle 24 milyar dolar zarara uğradığını söyledi. Irak yönetiminin buradaki kazancı ise Türkiye’den 1,5 milyar dolar tazminattı. Yani 1,5 milyar dolar kazanç elde edilirken 24 milyar dolar kayıp yaşandı.

Elbette buradaki mesele ekonomik olmaktan çok siyasiydi ve KYB, tüm bu süreçlerde Erbil’i değil........

© Perspektif