Erbil ile Bağdat arasındaki kronik sorunlar derinleşmeye devam ederken, Tahran-Washington hattındaki gelişmeler Erbil-Bağdat hattını da etkiliyor. Dikkat çekici olansa ABD’nin bu sefer daha net bir politika izleyerek Erbil’den yana tavır alması.

• MUHAMMET KURŞUN
• 2 Haziran 2025

Krizler ülkesi Irak’ta, Erbil ile Bağdat arasındaki asırlık kronik sorunlar derinleşmeye devam ediyor. Bir önceki yazıda işaret ettiğimiz üzere Tahran-Washington hattındaki gelişmeler Erbil-Bağdat hattını etkiliyor ve oradan olumlu bir sonucun çıkmaması buradaki anlaşmazlığın karakolluk/mahkemelik olmasına yol açıyor. Burada dikkat çekici olan ise ABD’nin bu sefer daha net bir politika izlemesi ve Erbil’den yana tavır alması.

Erbil ile Bağdat Enerji Kartını Statü Üzerinden Okuyor

Irak’ta tansiyonu yükseltme potansiyeli taşıyan anlaşmazlık konularının sayısı bir hayli fazla. Bunların başında da enerji kaynaklarının kontrolü yer alıyor.

Irak Kürdistan Bölgesi (IKB) ile Irak arasında doğal gaz ve petrolün çıkarılması, işletilmesi, satılması ve paranın kimin hesabına yatacağı, ardından da bütçe payında nasıl hesaplanacağıyla ilgili anlaşmazlık kronikleşmiş temel sorunlardan. Öyle görülüyor ki krize dönüşen bu sorun, radikal bir değişim olmadığı ya da beklenmedik bir adım atılmadığı müddetçe çözümsüz kalacak. Tansiyon yükseldiğinde de kendisini daha güçlü konumda gören Bağdat, soluğu mahkemelerde alacak ve Erbil’i cezalandırma yoluna gidecek. Yani bu meselenin kriz üretme potansiyeli azalmayacak.

Bu durum, tarafların statülerine ve siyasi duruşlarına dair çizdikleri kırmızı çizgileri de gösteriyor.

Erbil, enerji kartını Bağdat’a kaptırması halinde federatif statüsünün kaybolacağı ve “federal sistem” ile yönetilen Irak’ın “merkezi bir yönetim” olarak karşılık bulacağı görüşünde. Bağdat ise bu konuyu egemenlik çerçevesinde ele alıyor ve Erbil’in “ekonomik bağımsızlığını” elde etmesi halinde siyasi ve askeri bağımsızlığın da kaçınılmaz olacağı endişesini taşıyor.

Washington-Tahran Hattının Erbil-Bağdat Anlaşmazlığına Etkisi

ABD ile İran arasındaki rekabetin ve gerginliğin Erbil-Bağdat ilişkilerine de yansıdığını ve Washington-Tahran hattındaki olumsuz havanın burayı doğrudan etkilediğini görüyoruz. Hatta Trump ile birlikte tırmanan Tahran-Washington gerginliğinin son krizi ortaya çıkardığını söylemek mümkündür.

ABD ile İran arasındaki gerginliğin Erbil ile Bağdat ilişkisine dair son süreçte yaşananlara baktığımızda tablo daha net görülecektir.

Trump göreve başlamadan Haşdi Şabi üzerinden Bağdat’a baskı yapıldı ve ABD’nin seçilmiş başkanı, bizzat Irak Başbakanı Sudani’ye mektup göndererek Şii milis grupları lağvetmesini istedi.

Trump, göreve başladıktan kısa bir süre sonra, yani 9 Mart’ta Irak’ın İran’dan aldığı doğal gaz ve elektrik için tanınan muafiyetlerin durdurulduğunu ve Bağdat’ın bundan sonra Tahran’dan........

© Perspektif