Bugün aslında dündü...

20 Temmuz 1974, Kıbrıslı Türklerin soykırımdan kurtuluşunun, Türkiye'nin jeopolitik kararlılığının tarihe altın harflerle yazıldığı gündür.

Rumların Enosis hayaliyle binlerce Türk'ü katlederek adayı Yunanistan'a ilhak etme planlarına karşı, Türkiye'nin garantörlük hakkını kullanarak gerçekleştirdiği Kıbrıs Barış Harekatı'nın 51. yıl dönümünü anıyoruz.

Öncelikle...

Bu makalede, harekatın bilinen ve bilinmeyen yönlerini, perde arkasındaki oyunları, Türk hükümetlerinin 1974'ten bugüne dış baskılara karşı tutumlarını, katkılarını ve tartışmalı "ihanet" iddialarını, bir stratejist gözüyle analiz edeceğiz.

Hal Böyleyken...

İşte tarihsel "Arka Plan" ve "Harekatın Kökenleri"!

...

Nitekim...

Kıbrıs, Osmanlı'nın 1571'deki fethinden 1878'de İngilizlere kiralanmasına, oradan 1960'ta Zürih ve Londra Antlaşmaları'yla kurulan ortaklık devletine uzanan karmaşık bir yolculuğun merkezi.

Rumlar, bu anlaşmaları Enosis'e basamak gördü.

Yani?!

1963'teki "Kanlı Noel" katliamıyla Türkleri devlet yönetiminden dışladılar, Akritas Planı'yla soykırım hedeflerini açık ettiler.

15 Temmuz 1974'te, Yunan cuntasının desteğiyle EOKA-B lideri Nikos Sampson'ın Makarios'a karşı darbesi, Enosis'in son hamlesidir.

Hal böyleyken...

Türkiye, Bülent Ecevit liderliğinde, garantörlük hakkını kullanarak harekatı başlattı.

"Biz barış için gidiyoruz, yalnız Türklere değil, Rumlara da barış için" sözleriyle duyurulan operasyon, Kıbrıslı Türkleri kurtardı.

...

Demem o ki:

Öncelikle...

Birinci Harekat (20 Temmuz 1974), Girne'den Lefkoşa'ya uzanan bir kurtarma operasyonuyla adanın %3'ünü Türk kontrolüne aldı.

Kocatepe muhribinin yanlışlıkla batırılması gibi trajediler, koordinasyon eksikliklerini gösterdi.

Nitekim...

Cenevre Konferansı'nda Rumların uzlaşmazlığı, ikinci harekatı (14 Ağustos 1974) zorunlu kıldı.

"Ayşe Tatile Çıksın" parolası ile adanın 7'si Türk kontrolüne geçti.

Nüans?!

Perde arkasında, Soğuk Savaş dinamikleri hakimdi.

ABD, 1964 Johnson Mektubu'yla Türkiye'yi caydırmaya çalışmış, Türk-Yunan çatışmasının NATO'yu zayıflatacağından korkmuştu.

İngiltere'nin ortak müdahaleyi reddetmesi, Türkiye'yi yalnız bıraktı.

Rumların Enosis hedefi, Megalo İdea'nın bir parçası olarak Türkiye'yi Anadolu'ya hapsetmeyi amaçlıyordu.

Hasılı:

Harekat, Kıbrıslı Türkler için bir kurtuluş destanıydı.

TSK 498 şehit, 1.200 yaralı verirken, Kıbrıslı Türkler 70 mücahit, 270 sivil kayıp ve 1.000 yaralıyla bedel ödedi.

Rum-Yunan tarafı 4.000 ölü, 12.000 yaralıyla yenildi.

Yunanistan'da cunta çöktü, 1975'te Kıbrıs Türk Federe Devleti, 1983'te KKTC kuruldu.

Ancak KKTC, yalnızca Türkiye tarafından tanınıyor.

Yani?!

Harekat, 140.000-200.000 Rum’un kuzeyden güneye, 42.000-65.000 Türk’ün güneyden kuzeye göçüne yol açtı.

Uluslararası toplumun "işgal" söylemi,........

© ngazete