“Artık gençler hep böyle…”

Bu cümleyi ne çok duyuyoruz, değil mi? Sağlıksız beslenmeleri, anlamsız videoları, saygısızlıkları görünce birileri hemen bu sözü savunma refleksiyle dile getiriyor. Sanki bu yeni davranış kalıpları bir “doğal evrim” gibi kabul görüyor. Sanki çoğunluk böyle davranıyorsa, doğrusu da buymuş gibi… Ahlakın modası değişmiş de biz geri kalmışız gibi.
Ama gerçekten öyle mi?

Bu noktada sosyal psikolojiden çok çarpıcı bir deneyi anlatmak istiyorum: Asch Uyum Deneyi.
1950’lerde psikolog Solomon Asch, insanların grup baskısı karşısında nasıl davrandığını gözlemlemek istedi. Deneye katılan bir birey, birkaç kişiyle birlikte odaya alınır. Masada, biri referans çizgi olmak üzere farklı uzunlukta çizgiler gösterilir ve şu soru sorulur:
“Hangi çizgi referansla aynı uzunlukta?”

İşin püf noktası şurada: O odadaki diğer kişiler aslında deneye dahildir ve bilinçli olarak yanlış cevaplar verirler. Denek ise durumu bilmeyen tek kişidir. Herkes ısrarla, bariz biçimde yanlış olanı işaret ettiğinde, bireyin doğruyu söyleme cesareti giderek sarsılır.

Sonuç mu?

Katılımcıların yaklaşık u’i, en az bir kere bile olsa, grubun yanlış cevabına uyar. Yani açıkça doğruyu gördüğü hâlde, sırf yalnız kalmamak, dışlanmamak ya da aykırı görünmemek adına yanlışa razı olur.

Bu deney, günümüz toplumunu anlamada bize önemli bir pencere açıyor:
Çoğunluk yanılıyor olabilir.
Ama biz, yine de o çoğunluğa ayak uydurabiliriz. Çünkü sosyal uyum baskısı, zaman zaman doğruya olan........

© Mir'at Haber