(Kur’an’da “Eğer bilirseniz bu sizin için daha hayırlıdır” ifadesi ile biten âyetleri açıklamaya devam ediyoruz)

7.Borcu sadaka olarak bağışlamak

Allah (cc) iman edenlere hitaben; “Allah’a karşı gelmekten korkup-sakının (takvalı olun) ve eğer gerçekten iman etmiş kimselerseniz, faizden geriye kalanı bırakın” (Bekara 2/278) diyerek, onları en kötü sömürü aracı olan riba’dan (faizden) sakındırıyor. (Ki riba-faiz câhiliyye döneminde oldukça yaygındı) Arkasından da şöyle buyuruyor:

“Eğer böyle yapmazsanız, Allah ve Resûlüyle savaşa girdiğinizi bilin. Eğer tövbe edecek olursanız, ana sermayeniz sizindir. Böylece siz ne başkalarına haksızlık etmiş olursunuz, ne de başkaları size haksızlık etmiş olur.

Eğer borçlu darlık içindeyse, ona eli genişleyinceye kadar mühlet verin. (Borcu) sadaka olarak bağışlamanız, eğer bilirseniz bu sizin için daha hayırlıdır.” (Bekara 2/279-280)

Ödev ve mükellefiyetlerin, borçlar veya alacakların hem hukukî yönü, hem de dinî-ahlâki boyutu olanları vardır. Bazı haklar belki o zamanki geçerli hukuka göre tahsil edilebilse de, bazıları vicdani sorumluluk gerektirir.

Görüldüğü gibi ilâhi hükme göre fazicilik (tefecilik) Allah’a ve Rasûlüne savaş açmak kadar ciddi bir hatadır, haramdır. İman edenlerin bu büyük hataya düşmemeleri beklenir. Herhangi bir müslüman faizciliğe bulaştıktan sonra tevbe edebilir, etmelidir. Yani tefeciliğin her çeşidinden vazgeçmelidir.

Böyle birinin ana sermayesi hukuka göre kendisinindir. Ancak eli darda olan borçluyu sıkıştırmaması, ödeme imkanı buluncaya kadar ona mühlet tanıması dinî ve ahlâkî açıdan faziletli bir davranıştır.

Durumu uygun olan alacaklıların ana sermayelerini ve alacaklarını sadaka olarak bağışlamaları mümkündür.

Bir şekilde tefeciliğe bulaşan müslüman câhiliye tefecileri ve günümüzdeki kapitalistler, bankerler gibi ödeme güçlüğü içinde olan borçluya yeni faiz-riba ilavesi yapma yerine, faizsiz yeni vadeler, ödeme kolaylığı tanıması, hatta alacağını sadaka (infak) olarak bağışlaması daha hayırlıdır.

Bu, hem tefeciliğe tevbe edenler, hem de her türlü alacaklılar için İslâmın tavsiye ettiği ahlâki bir değerdir. Allah rızasına uygundur. Merhamet ahlâkının bir parçasıdır. O yüzden âyet; “eğer bilirseniz bu sizin için daha hayırlıdır” diyor. (Komisyon, Kur’an Yolu (DİB), 1/312)

Borçlu züğürt ve çaresiz ise, borcunu ödeyecek imkanı yoksa, alacaklıya kolay ödeyebileceği bir........

© Mir'at Haber