menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Anayasalar insan yapar mı?

10 12
10.06.2025

Bismillâhirrahmanirrahîm!

FRANSA Devrimi’nin oluşmasında büyük rolü olan Cenevreli Filozof Jean Jacques Rousseau’nun önemli bir sözü var: “İnsanların anayasa yaptığını herkes bilir; ama anayasaların insan yaptığını çok az kişi bilir.” Bir ülke için hazırlanan kanun, tüzük ve yönetmelikler anayasa esas alınarak oluşturulur. Kurumların işleyişi için yapılan düzenlemelerde de “anayasaya uygunluk” esastır. Sayın düşünür, bu sözüyle anayasaların insanları şekillendirdiğini anlatmak istemiştir.

Tabiî işleyiş budur. Fakat otoriter ve “tek adam” rejimleri, çok kere bu işleyişi kendi çıkarları için manipüle eder. Algı operasyonları oluşturur; anayasayı kendi tabiî mecrasından saptırırlar. 23 senedir ülkeyi yöneten AKP’nin arada bir “yeni anayasa” söylemi nüksetti. Zaman içinde çıkarlarına uygun değişiklikler yaptılar. En çok da Başkanlık Sistemi’ne geçerken değişiklikler oldu. Komple bir anayasa yapamadılar.

AKP, baştan beri kendi çıkarına göre şekillenecek bir anayasadan yana oldu. Kanunlar için de öyle! Bir ara Kılıçdaroğlu yönetimindeki CHP, “Gelin, kılık kıyafet konusunu (başörtüsünü) yasal bir zemine oturtalım ki, bir daha gündeme gelmesin! Bu konuda biz hazırız!” demişti. AKP, “yasal” değil de; “anayasal serbestlik getirecekleri” gerekçesiyle kabul etmemişti.

Hâlbuki tabiî olan, CHP, “Başörtüsü serbestliğine ben varım” dediği zaman, AKP’nin, “Sen varsan, ben her zaman hazırım” demeliydi. O zaman yasal zemin için bir adım atılmış olurdu. Ama AKP, “İllâki ben yapayım, parsasını toplayayım” anlayışına girdi.

YENİ BİR........

© Milli Gazete