Afrika’nın kalbinde, yoksulluk ve umutsuzluğun kol gezdiği topraklarda, gözlerden uzak bir coğrafyada sessiz bir dönüşüm yaşanıyor. Bu, ne siyasi bir uyanış ne de toplumsal bir isyan. Bu, El Kaide’nin en güçlü kollarından biri olan İslam ve Müslümanlara Yardım Örgütü (Jama’at Nasr al-Islam wal Muslimin-JNIM), sahil bölgesinin geleneksel savaş sahasından koparak Atlantik Okyanusu’na doğru yaptığı planlı ve tehlikeli bir yürüyüş. Temmuz 2025’te Mali’nin batısında, Moritanya ve Senegal sınırlarına yakın bölgelerde başlayan şiddetli saldırılar, bu gerilimin en açık işareti. Grup, sadece toprak kazanmakla kalmıyor, aynı zamanda bu yeni coğrafyayı bir kapı, bir finansal cephe hattı ve Batı Afrika’yı yeniden şekillendirecek bir üs olarak konumlandırıyor.

Peki Afrika El Kaidesi (JNIM) nasıl doğdu? JNIM, El Kaide bağlantılı bir grup olarak kuruldu. Ancak, tek bir grup olmanın ötesinde, beş farklı radikal yapılanmanın birleşmesinden doğdu. Bunlar arasında, Ensaru’d Din (Dinin Destekçileri), Ketibetu’l Macina (Macine Tugayları), El-Murabitun (Nöbetçiler) gibi gruplar yer alıyor. Bu birleşimin liderliğini ise Tuareg kökenli eski diplomat İyad Ag Ğali üstleniyor. Ğali, Mali’deki 2012 yılında patlak veren isyanların başını çeken isimlerden biri. Afrika El Kaidesi (JNIM)’İN liderliği, Ğali ve yardımcısı Amadou Koufa tarafından yönetiliyor. Koufa, Fulanî kökenli ve bölgedeki etnik yapının içine sızarak, yerel halkı örgütüne çekiyor.

İlk olarak Mali’de başlayan bu örgüt, kısa süre içinde çevresindeki ülkelere de sıçradı. Bugün Burkina Faso, Nijer, Benin ve Togo gibi ülkelerde de ciddi varlık gösteriyor. 2025 yılının ilk yarısında, sadece Burkina Faso’da 280’den fazla saldırı düzenlendiği bildirilirken, örgüt kendisini, Sahil bölgesinin en tehlikeli radikal yapısı olarak konumlandırmış durumda. Özellikle yerel halkın zor durumda olduğu bölgelerde JNIM, sosyal ve ekonomik boşlukları kendi lehine kullanarak, hem gençleri hem de yerel halkı ideolojisine çekiyor.

Afrika El Kaidesi (JNIM)’in bir diğer önemli özelliği ise faaliyetlerini finanse etme biçimi. Eskiden fidye amacıyla yabancıları kaçıran grup, son yıllarda daha çok hayvan hırsızlığı ve altın kaçakçılığı gibi yöntemlere başvuruyor. Mali, bölgedeki önemli hayvancılık merkezlerinden biri olduğu için, hayvan hırsızlığı bu grubun en önemli gelir kaynaklarından biri haline gelmiş durumda. Ayrıca, geçiş yollarındaki ticaret üzerinde haraç alarak ve vergi uygulayarak hatta bazen açıkça şantaj yaparak gelir sağlıyorlar.

Bu radikal grubun etkisi, yalnızca askeri alanda değil, teknolojik alanda da giderek daha güçlü hale geliyor. Afrika El Kaidesi (JNIM) Starlink gibi uydu internet hizmetlerini kullanarak, uzak bölgelerde bile saldırı planlaması ve iletişim gibi faaliyetlerini sürdürüyor. Bu teknoloji, onlara, kırsal alanlarda bile etkinliklerini sürdürebilmelerini sağlıyor. Sadece bu değil, aynı zamanda uluslararası bağlantılar kurarak, dışarıdan da finansman temin edebiliyorlar.

Uzun yıllar boyunca Afrika El Kaidesi ve diğer örgütler, Mali’nin kuzey ve orta kesimlerindeki çorak topraklarda ve savanlarda faaliyet gösterdi. Bu bölgeler, merkezi hükümetin zayıflığı, etnik gerilimler ve........

© Medyascope