Siz, Göksun'da soğuktan tir tir titreyene

"O ne br'ulân imirin (itii mi/çulsuz tazısıı mı) ne titriyon ?" yada, sempatik çocukların "ırık tazı seni" diyerek sevildiklerini veya hızlı koşanlarada "maşallah tazıı mı goşuyo !" yada göbek- mübek olmayan atletik yapılılara "maşallah garun-murun yok, herifçolunun tazı ğarnıı mı ğarnı var" yada eski bir şöforumuzun jipi için "şu arabanın distribütör kapağının contası bir olaydı; göreydiniz o zaman siz onu, tazıı mı gaçardı o tazıı mı" dediğini, veya rahmetli Mustuk Mâmud'un (Çapar) boz tazısının av getirdiğinde, örtmede kibirli kibirli gelen-geçene bakışından dolayı; Gösün'ümüzde kibirli, aklı boş adamlara;

"O ne br'ulân, Musduk Mâmud'un av getik tazısıı mı ne gubarıp da goddişleşiyon ?" sözlerini her halde duymuşsunuzdur. ?

Göksun kültüründe tazı, gün hükmüne göre az veya çok yer tutar.

Şahların, padişahların, kralların, ağalarının, beylerin, paşaların 70-80 yıl öncesinde kısa kış günü sportif eğlence çeşidinde ne vardı sanıyordunuz ? Halâ bu prestijli tazılı av sporları, kuzey Avrupa kralları, Orta Doğu kral ve sultanlarının vaz geçilmez eğlenceleri arasındadır. Arap kültüründe tazı yarışları kazananın sahibine önemli prestijler sağlar.

Tazılar aslında av köpekleri sınıfındandır. 26 adet cins sayılarının olması nedeniyle ayrı bir sınıf olarak değerlendirilmiştir. Tazılar ilkin; görerek iz süren tazılar ve koklayarak iz sürenler tazılar olmak üzere iki guruba ayrılır. Her iki grubunda arazi morfolojik yapısına göre üstün avantajları vardır.
Tazılar içinde Dünya'da en çok bilineni İngiliz Tazısıdır (Greyhound) saatte 72 km koşan bu tazı en çok aranan en pahalı tazı cinsidir.

Resim-1- İngiliz Tazısı

Türkiyede ki tazı cinsleri genelde 3 adet kabul edilir. Diğerleri bunların, Avrupa ve Orta Doğu menşeylilerinin variyeteleri, melezleri olarak kabul edilir.

İlk tazı cinsimiz Türk Tazısı tâ Orta Asyadan beri Türklerle birlikte olmuş, onlarla Anadolu'ya gelmiş tazı cinsidir. Nesli koruma altına alınmıştır.

Resim -2- Türk Tazısı

2 nci tazı cinsimiz Urfa Tazısı'dır. Dünya'ca tanınan bu cins, çok zeki, çevik ve suratlidir. Urfa yöresinde yetiştiriciliği yapılır. Türkiye ve özellikle Araplarca aranılan bir ırktır

Resim-3- Urfa Tazısı

Türkiye'de görülen 3 ncü tazı cinsi ise, Afgan Tazısıdır. Dünya'ya Afganistan'dan yayılmıştır. Yüksek dağlarda, kayalıklarda daha iyi av randımanı gösterir. Ceylan avcılığıyla ünlüdür. Resim-4- Aşağıda Afgan Tazısı görülmektedir.

Çok uysal ev ve sahibine çok bağlı olan tazılar, çok eskiden geleneksel Türk ailelerinin baş köşesinde yer ve önem verdiği adeta aile bireylerinden biriydi.
İster Göksun merkez isterse köy ve kasabalarımız kültüründe tazılar önemli yer tutar. Hatta o kadar ki; ava gideceği günlerde hasbelkader evde içli köfte yapılmışsa, evin hanımından örün örün önüne içli köfte atılan evin gıymetlisiydi tazılar. Ev hanımı bu durumu görmemişse mesele yok. Amma görür veya sezmişse "çocukların rızğını şu mundar soykâya mı yediriyon !?" diye ufak bir ğıyamet kopardı evlerde...Her ne hikmetse davşan getirdiğinde de aynı tazıya iştahla yâl veren de yine evin o hanımıydı.

Göksun'da da bilinen tazı çeşitlerimiz yukarıda belirttiğimiz Türk Tazısı, Afgan ve Urfa Tazılarının safı ve bunların melezleri halindedir. Mali durumu iyi olanlar genelde Urfa'dan tazı getirtirlerdi. Dostlukları güçlü olan hemşehrilerimize Urfa başta olmak üzere çevre il ve ilçelerden tazı hediye edilir, bunlarda bu cinsten elde ettiği yavrularını tekrar onlara hediye olarak geri gönderirlerdi.
Göksun Merkez, tüm köy ve kasabaları iklim ve topoğrafik yapı olarak av sporuna çok uygun bir yerleşim alanıdır. Uzun süren yoğun kış mevsiminin en önemli sportif eğlencesi, horantanın kısmen de olsa et ihtiyacını karşılayan avcılık, Göksun ve köylerinin vaz geçilmez bir hobisidir.

İlk sıralar avcılık genelde tazılarla yapılırdı. Sonradan bu av köpeklerine devretti. Gerek tazı gerekse av köpekleri ailenin önemli bir varlığı hatta bireyi sayılırdı.

Göksun'da kaim bir geleneğe sahip av kültürümüz, çok eskiden beri Göksun Avcılık ve Atıcılık Klübü/ Derneği tarafından üyelerini sosyal dayanışma içinde bir arada tutma av dostuklarını, sair zamanda da pekiştirmek açısından önemli bir sivil toplum örgütü olarak görmekteyim.

Son zamanlarda Göksun'lu avcılarımızın birlikte Göksun'unun güzelliklerini çevrede tanınınırlık kazanmasına katkısını da takdire şayan olarak........

© Maraş Gündem