Ünlü Kırgız yazar Cengiz Aytmatov, 1980 yılında yazdığı Gün Olur Asra Bedel adlı romanında bir mankurt karakteri tasvir eder. Bu karakter, çeşitli işkencelerden sonra hafızasını yitirmiş, düşünemez olmuş, kendini kaybetmiş, sadece kendine denileni yapan zavallı bir köledir. Kişiliği, kimliği ve benliği yok olmuş; zihnini ele geçiren efendisinin doğrusu, güzeli, iyisi kendisinin doğrusu, güzeli, iyisi olmuştur. O artık bir mankurttur. Aytmatov’un, bu mankurtun normal insana yükselmesi olarak ileri sürdüğü çare ise Özüne yani Kültürüne dönüştür.

Bu öneriyi Aytmatov’un eserlerinin hemen hepsinde görebiliriz. Mesela Cengiz Han’a Küsen Bulut’ta, Dişi Kurdun Rüyaları’nda ve Gün Olur Asra Bedel başta olmak üzere hemen hemen tüm eserlerinde bir toplumun kurtuluşunun kendi kültürüne göre düşünmek ve yaşamak olduğunu söyler. Bunun en çarpıcı örneği Gün Olur Asra Bedel’deki Nayman Ana’nın mankurtlaşmış oğlunun kendine gelmesi için söylediği; “Adını hatırla! Kim olduğunu hatırla!” cümleleridir.

Evet, Rusların Müslüman toplumlara yaptıklarının benzerini İngilizler Hintlilere, Çinlilere; Japonlar Korelilere, Tayvanlılara, Mançuryalılara yaptı. Afrika........

© Maarifin Sesi