Sömürgeciliği fiili sömürgecilik ve zihni sömürgecilik olarak; fiili sömürgeciliği ise kolonyalizm ve işgal olarak ikiye ayırabiliriz. Fiili sömürgecilikten biri olan kolonyalizm; bir ülkenin başka bir ülkeyi ele geçirmesi, yerli halkı uzaklaştırıp kendi vatandaşlarını yerleştirerek sahiplenmesi demektir. Bunların en meşhurları günümüzdeki Amerika ve İsrail’dir. Her ikisi de Avrupa’nın (özellikle İngiltere’nin) kolonisidir. İşgal ise bir ülkenin başka bir ülkeyi ele geçirip oraya yerleşecek insanlar göndermeden yerli halkı çalıştırarak oranın kaynaklarını sahiplenmesidir: Rusya’nın Kırım’ı işgal etmesi böyledir.

Zihnî sömürgeciliğe gelince; bu sömürgecilik türünde ne bir toprak ele geçirilir ne oraya yerleşimci gönderilir ne işgal edilir ne de oraların kaynakları zorla ele geçirilir. Buna emperyalizm de denir. 19. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren uygulanan bu sömürgecilik türünde, yani emperyalizmde, bazen ekonomik bazen siyasi bazen kültürel ve bazen de pedagojik özellikler öne çıkar. Ekonomik sömürgecilikte bir ülke başka bir ülkeyi ekonomik olarak sömürür. Mesela Fransa nükleer reaktörleri için kullandığı uranyumun % 30’unu Nijer’den çıkarır. Siyasi sömürgecilik, bir ülkenin başka bir ülkeyi siyaseten yönetmesidir. İngiltere’nin Yeni Zelanda ve Avusturalya’yı atadığı valilerle yönetmesi bu türdendir. Kültürel sömürgecilik, bir ülkenin her türlü sanat dallarına, edebiyat, sinema ve tiyatro gibi kültür kanallarına müdahil olunmasıdır. Son olarak pedagojik sömürgecilikte ise bir ülkenin eğitim sisteminin hem içeriğine hem de yapısına müdahale edilerek,........

© Maarifin Sesi