Sultan mı? Sultan ne arar cumhuriyette
“İnşallah çok uzun olmayan bir süreçte hiç ama hiç kimsenin bize efelenmeyi dahi göze alamayacağı bir savunma kapasitesine erişmiş olacağız.”
Birkaç gün önce kabine toplantısının ardından bu sözleri sarf etti Recep Tayyip Erdoğan. Hemen sonra Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Oktay Saral, bu ifadelerin yer aldığı bir görseli, “Sultanım; yürüyeceksin, ümmet yürüyecek ardından...” (cümle aynı haliyle alınmıştır) yazarak sosyal medyasından paylaştı.
Bunlar İsrail-İran Savaşının sıcak anlarında yaşandı.
“Sultan” kelimesine dair Türk Dil Kurumu sözlüğünde dört madde var.
Saral, bu maddelerdeki anlamlarıyla “Sultanım” demiş olamaz. Geriye tek bir madde kalıyor o da şu:
Biliyorsunuz Osmanlı’da bütün ülke padişahın ve ailesinin mülkü, ülkede yaşayanlar da padişahın kuludur. Böyle olunca sultanın mülkü ve kulları üzerinde sınırsız tasarrufu vardır. Elbette padişahla mülkü ve kulları arasındaki ilişkiyi düzenleyen bir hukuk vardır. Ama hukuk padişah lehine istenildiği gibi düzenlenebilir, ihtiyaca göre eğilip bükülebilir.
Bu madalyonun bir yüzü. Diğer yüzünde ise tahta çıkmak, tahtta kalmak için verilen mücadeleler var. “Devlet için” kardeş katletmeyi meşru sayan bir anlayışın bu gün ve geleceğimiz açısından örnek alınabilir bir yanı olabilir mi?
Osmanlı İmparatorluğu, tıpkı çağdaşları gibi savaşmadan ayakta kalamayan, taht kavgalarının eksik olmadığı, iç savaşların bitmediği, kimsenin zerre miskal huzurlu olmadığı büyük bir devlettir. Tahta oturabilmek için çetin mücadeleleri kazanmak gerekir. İktidar, hanedanın malı; taht şehzadelerin doğal hakkıdır.
Tahta sahip olmak için rakibi yok etmeye ilk örnek Osman Bey olur. Amcası Dündar’ı öldürerek beyliğin başına geçer.
Orhan zamanında taht mücadelesi olmaz. Oğlu 1. Murat ise oğlunu ve kardeşlerini katleden ilk hükümdardır.
Kardeşleri Halil ve İbrahim’i, sonrasında kendisiyle taht mücadelesine girişen Savcı Bey’i katleder. Ardından Kosova’da savaş meydanında öldüğünde oğlu Yakup, tahta geçecek olan diğer oğlu Yıldırım Beyazıt tarafından öldürtülür.
Beyazıt Ankara Savaşı’nda Timur’a yenilince başlayan Fetret Devri’nde, oğlu Süleyman diğer şehzade Musa Çelebi tarafından, Musa Çelebi de Mehmet Çelebi tarafından katledilir. Devlet yeniden kurulur.
2. Murat tahta ilk çıktığı dönem “Düzmece” olarak bilinen........
© Kısa Dalga
