Hukuk ve ceza yargılaması jargonunda ve günlük dilimizde sıkça kullandığımız bir kavram var:
“Cezasızlık algısı…”

Buradan kastedilen, “işlenen suçların faillerinin yakalanmaması, yargılanmaması, cezalandırılmaması; yakalandıklarında ise ceza almadan ya da yeterince cezalandırılmadan serbest bırakılmalarıyla” ilgili toplumda oluşan algıdır.

Suçluların yakalanmadan veya yakalansalar da bir yolunu bulup cezalarını çekmeden polisten veya yargıdan kaçarak halkın içinde serbestçe dolaşmalarını, yani yaptıklarının yanlarına kâr kalmasını ifade eden “cezasızlık durumu,” aslında bir algıdan öte doğrudan doğruya bir gerçekliği, “cezasızlık gerçeğini” ifade etmektedir.

Gerçekten kastedildiği gibi “cezasızlık algısı” olması için; suç işleyenlerin usulüne uygun yargılanıp hakettikleri cezayı aldıkları ve cezalarını gerektiği şekilde çektikleri halde, toplumda “cezalandırılmıyorlarmış” gibi anlaşılmaları gerekir.

Oysa, gerçek, tamamen bunun tersidir. Bu nedenle, ortada var olan sorun, “cezasızlık algısı” değil, “cezasızlık olgusu”dur.

Buna karşılık, gerçekten “algı” olarak nitelendirilecek şey, suç işleyenlerin polisten veya yargıdan kaçmalarına veya yakalanıp belli cezalara çarptırıldıkları halde eften püften sebeplerle cezalarını çekmeden salıverilmelerine rağmen; toplumda “cezalandırıldıklarına” dair oluşturulan izlenim, yani sahte bir “cezalandırılmışlık” durumudur.

Bu nedenle, yaşanan bu durum için kullanılacak en uygun terim, “cezasızlık algısı” yerine, “cezalandırılmışlık algısı” veya “cezalandırma aldatmacası” olmalıdır.

Her gün medyaya yansıyan, “falan suç şebekesi çökertildi,” “falan olayın failleri ele geçirildi,” “falan cinayetin zanlısı yakalandı” haberlerinde, yakalananların polislerce başlarına bastırılarak ekip arabasına bindirildiklerini veya kelepçeli olarak adliyeye götürüldüklerini gösteren video yayınları; halkta; “Helal olsun, devlet çalışıyor. Nihayet yolun sonuna geldiler, yakayı ele verdiler” düşüncesini oluşturur, yüreklerinde bir ferahlama ve güvenlik otoritesine yönelik güçlü bir güven duygusu uyandırır.

Öte yandan, bazı suçluların yargılanmasına yönelik “falan olayın failleri hakkında hakim karar verdi” veya “falan suç örgütünün elemanlarına mahkemece ceza yağdırıldı” haberleri de benzer şekilde insanların zihninde; “suçluların hakettikleri cezaya çarptırıldıkları ve adaletin yerini bulduğu” yönünde bir kanaat ve kamu vicdanında bir tatmin oluşturur.

Aslında durum bu kadar basit ve olaylar göründüğü gibi değildir.

Görüntüleri seyredenler,........

© Karar