Prof. Taha Parla vefat etti. Anayasa tarihi ve yakın tarih üzerine değerli çalışmaları vardı. Fikren ‘sol liberal’ denilebilir.

Kendisini rahmet ve saygıyla anıyorum.

Onun ilk okuduğum kitabı, “Ziya Gökalp, Kemalizm ve Türkiye’de Korporatizm” adlı eseridir. (İletişim Yayınları)

Atatürk’le Ziya Gökalp’in anlaşamadıklarını, ikisi de milli devlet yanlısı olmakla birlikte aralarında önemli görüş farkları bulunduğunu ilk defa Erol Güngör ve Niyazi Berkes’te okumuştum. Parla’nın kitabında daha derinlemesine bilgiler var.

Atatürk’ün “Bedenimin babası Ali Rıza Efendi, hislerimin Namık Kemal, fikirlerimin babası Ziya Gökalp'tir" dediğine dair sık sık tekrarlanan bir rivayet varsa da bu belgeli değildir. Tarihi gerçeklere ve Atatürk’ün kişiliğine de uymuyor.

Taha Parla, Atatürk’ün tam bir “devrimci”, Ziya Gökalp’in ise “devrimci olmayan, hızlandırılmış evrimci değişim” yanlısı olduğu yazar. (s. 156)

Parla, Gökalp’in kitaplarının en geç 1923’te basıldığını, Atatürk döneminde basılmadığını, 1940’larda Latin harfleriyle basılmaya başlandığını hatırlatır.

TÜRKİYE’DE ANAYASALAR

Taha Parla’nın diğer önemli bir eseri “Türkiye’de Anayasalar” kitabıdır. (Metis Yayınları)

1921 Anayasasından 1916’ya kadar olan araştırma ve makalelerini kapsar. Bizde anayasa tarihleri, genellikle anaya metinlerinin tarihidir. Merhum Parla ise hukuki metinlerin arkalarındaki ideolojileri tahlil eder. Eserin orijinal........

© Karar