Osmanlı’yı birbirine zıt iki akıma karşı korumaya çalışıyoruz. İkisi de Osmanlı’nın bir Türk devleti olduğunu reddediyor. Biri milletten, milliyetten, hele hele Türkçülükten hiç haz etmeyen sağ. Diğeri de Türkçülüklerinden Osmanlı’yı reddetmek gerektiğini sanan “milliyetçi” ekipler. Her ikisinin düşünceleri sonucu aynı yere çıkar: Türkiye Cumhuriyeti bir millî boşluktan, millet sosyolojisi bakımından bir kara delikten doğmuştur. Şu oturduğumuz topraklar üzerinde Türk adı taşıyan bir devlet yoktu! Türk devleti nev zuhurdur, taş çatlasa yüz yaşındadır.

Size – şimdilik – iki kaynak vermek istiyorum. Biri bir yabancı siyaset bilimciden, Azar Gat’ın (Alexander Yakobson’la birlikte) Uluslar Siyasi Etnisite ve Milliyetçiliğin Uzun Tarihi ve Derin Kökleri, (2012, Cambridge University Press). Kitabın Türkçesi 2019’da Bilge Kültür Yayınevi’nden çıkmıştı. Ancak tükenmiş ve tekrar basılmamış.

Gat şöyle diyor:

Osmanlı İmparatorluğu çok etnisiteli, hoşgörülü ve dinî kimliği temel ilke yapmada müstesna bir devletti. Fakat Osmanlı’daki çok etnisiteliliğin sınırlarını da unutmamak gerekir. Bütün imparatorluklar gibi Osmanlılar da güçlü bir zor kullanımına, bu güç de son tahlilde Türk bileşeninin askerî üstünlüğüne dayanırdı. İmparatorluktaki açık ara en kuvvetli —ve en sadık— bileşen buydu; bütün diğer etnisiteler bu gerçek üzerinde birleşirdi, hemfikirdiler. Türkler hem hassa süvarisini hem de imparatorluğun yarı-feodal süvarisinin çoğunluğunu teşkil ederdi. Elit piyade gücü olan yeniçerilerin kaçırılmış Hıristiyan çocuklarından yetiştirilmiş Müslüman muharipler oldukları........

© Karar