menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Beyin sağlığına giden yol GPS'siz mi?

20 0
17.05.2025

Harvard Üniversitesi'nden araştırmacılar, taksi ve ambulans şoförlerinin Alzheimer hastalığından ölüm oranlarının diğer meslek gruplarına göre belirgin şekilde daha düşük olduğunu ortaya koydu. 2020-2022 yılları arasında 443 farklı meslek grubundan yaklaşık 9 milyon kişinin ölüm kayıtlarını inceleyen araştırmacılar, taksi şoförlerinin sadece yüzde 1'inin, ambulans şoförlerinin ise yüzde 0.91'inin Alzheimer nedeniyle hayatını kaybettiğini belirledi. Bu oran, genel nüfusta yüzde 3.9 civarında.

Peki, bu farkın nedeni ne olabilir? Araştırmacılar, bu mesleklerin yoğun bir şekilde yön bulma ve anlık karar verme becerileri gerektirdiğini, bu sayede beynin navigasyon ve hafıza merkezi olan hipokampusun daha aktif çalıştığını düşünüyor. Önceki çalışmalar da, Londra taksi şoförlerinin "The Knowledge" adlı zorlu sınavı geçmek için şehirdeki 25 bin sokağı ezberlemeleri gerektiğini ve bu sürecin hipokampusun büyümesine katkı sağladığını göstermişti.

Ancak, bu koruyucu etkinin diğer ulaşım mesleklerinde görülmediği belirtiliyor. Örneğin, otobüs şoförleri, pilotlar ve gemi kaptanları gibi önceden belirlenmiş rotalarda çalışanların Alzheimer'dan ölüm oranları taksi ve ambulans şoförlerinden daha yüksek. Bu da, gerçek zamanlı navigasyonun beyin sağlığı üzerindeki olumlu etkisini destekliyor.

GPS teknolojisinin yaygınlaşmasıyla birlikte, yön bulma becerilerimizi daha az kullanıyoruz. Araştırmacılar, bu durumun hipokampusun yeterince uyarılmamasına ve dolayısıyla Alzheimer riskinin artmasına katkıda bulunabileceğini düşünüyor. Harvard Tıp Fakültesi'nden Dr. Anupam Jena, "Navigasyon uygulamaları, beynimizin bu önemli bölgesini yeterince çalıştırmamamıza neden olabilir" diyor. Her ne kadar herkes taksi şoförü olmasa da, günlük yaşamda navigasyon becerilerimizi geliştirmek mümkün. İşte bazı öneriler:

Haritaları Kullanın: Gideceğiniz yerin haritasını önceden inceleyin ve rotayı zihninizde canlandırın.

Farklı Rotalar Deneyin: Sık kullandığınız güzergahlar yerine alternatif yollar deneyerek beyninizi şaşırtın.

Yürüyüş Yapın: Yeni yerler keşfederek yön bulma becerilerinizi geliştirin.

Navigasyon Uygulamalarını Azaltın: Mümkün olduğunca GPS kullanmadan yolunuzu bulun.

Bu basit adımlar, hipokampusunuzu aktif tutarak beyin sağlığınızı destekleyebilir.

Günümüzde yapay zeka, sağlık alanında devrim niteliğinde yeniliklere imza atıyor. Mass General Brigham araştırmacıları tarafından geliştirilen FaceAge adlı yapay zeka aracı, yalnızca bir yüz fotoğrafından bireyin biyolojik yaşını tahmin edebiliyor ve kanser hastalarının hayatta kalma olasılıklarını öngörebiliyor.

FaceAge, derin öğrenme algoritmaları kullanarak, bireylerin yüz fotoğraflarını analiz ediyor. Bu analiz, bireyin biyolojik yaşını tahmin etmek için cilt tonu, kas yapısı ve diğer yüz özelliklerini değerlendiriyor. Araştırmalar, kanser hastalarının biyolojik yaşlarının, kronolojik yaşlarından ortalama beş yıl daha fazla olduğunu gösteriyor.

FaceAge, 6 bin196 kanser hastasının yüz fotoğrafları üzerinde test edildi. Sonuçlar, biyolojik yaşı daha yüksek olan hastaların hayatta kalma oranlarının daha düşük olduğunu ortaya koydu. Ayrıca, FaceAge'in, doktorların altı aylık hayatta kalma tahminlerinden daha doğru sonuçlar verdiği belirlendi. FaceAge’in sadece kanser değil, diğer kronik hastalıkların erken teşhisi ve bireylerin genel sağlık durumlarının değerlendirilmesinde de kullanılması planlanıyor.

FaceAge'in geliştirilmesinde........

© Karar