‘Devlet aklı’ diye bir kavram var mı?

Bu soruyu yapay zekaya sordum ve siyaset bilimi derslerinden vakıf olduğum bilgilerin en genişiyle bir kez daha karşılaştım.

Kavram, ilk olarak 1500’lü yıllarda, iki İtalyan -Niccolò Machiavelli ve Giovanni Botero- tarafından kullanılmış; sonraları dünyanın dört bir yanında yaygın kullanıma girmiş…

Fransızcası ‘raison d’État’ olan bu kavram, bizde ‘hikmet-i hükümet’ ve ‘nizam-ı alem’ kalıpları, son zamanlarda da ‘beka’ sözcüğüyle ifadesini bulmuş.

Yapay zekaya bakarsanız “Devletin çıkarı her türlü mülahazanın üstündedir” anlamına geliyor ‘devlet aklı’ ve devletin çıkarı söz konusu olduğunda ahlak, din ve hukuk ikinci planda kalıyor…

Teşekkür ettim ChatGPT’ye…

Konu, Kıbrıs’ta iktidarın beklemediği anlaşılan bir sonuca yol açan seçimin ardından kaygı duyanları yatıştırmak amacıyla yapıldığı anlaşılan Külliye’den bir danışmanın açıklaması üzerine ilgi alanıma girdi.

Söylenen özetle şu: “KKTC'de değişen bir şey olmayacak; Türkiye'nin devlet aklı gerekli neşteri vurur, gerekeni yapar.”

Uzun zamandır ülkemizde ne oluyorsa, olan-biten, arkasında bir ‘devlet aklı’ olduğunu düşündürecek biçimde gerçekleşiyor zaten…

Zamanı biraz öne saralım.

MHP ve lideri Devlet Bahçeli’nin keskin ifadelerle eleştirilerine hedef seçtiği AK Parti ile yakınlaşmasını ve en ağır sıfatlarla andığı Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ı sahiplenmesini ‘devlet aklı’ dışında ne ile açıklayabiliriz?

Cumhuriyet’ten önce oluşmuş Millet Meclisi’nin merkezinde bulunduğu parlamenter sistemi tek adamın şahsına bağlı........

© Karar