Geçen gün bir etkinliğe, bir İlahiyat Hocamızın sunduğu bir programa iştirak ettim. Konu döndü dolaştı, “teizm/deizm” tartışmasına ve o tartışmada, şöyle bir cümle kullanıldı.

“Deizm'in yani “Dünya’yı yaratan bir tanrı vardır, ancak Dünya’ya müdahale etmez, hiçbir şeye karışmaz, Din tesis etmez, Peygamber göndermez” fikrine sahip insanların sorumluları “Teist'lerdir.” Deizm denilen sanı’yı cümle içinde kısaca böyle açıkladık. Teizm nedir onu da anlatalım.

Bu arada belirtelim ki, Deizm bırakın bir bilim ya da fikir olmayı, bir inanç da değildir. Deizm sanı’dır. Hiçbir sanı esas olamaz ve hiçbir sanı bilimsellik özelliği taşıyamaz. İnsan sayısı kadar sanı vardır bu alemde. Bundan dolayı Deizm asıl olmaz, “asıl olan Teizm’dir.” Yani “Allah yaratır ve yönetir.” fikri asıldır. Deizm asıl değildir.

Şimdi Teizm’i kısaca tanımlayalım. “Dünya’yı yaratan bir tanrı (Allah) vardır, Dünya’ya müdahale eder, Dünya’yı her an yönetir. Her şey Allah'ın elindedir. Din tesis eder ve Peygamber gönderir.”

Evet, bu tanımlamalardan sonra, “Deizm’in yaygınlaşmasından Teist’ler sorumludur” şeklinde öne sürülen fikir hakkında kendi görüşlerimi açıklayacağım.

Önce şu hususları açık ve net olarak belirteyim.

Kimse kendisinden başka bir kimseye suç bulmasın. “Efendim, şöyle oldu, böyle oldu. Onun yüzünden oldu, bunun yüzünden oldu” diyerek Dine karşı böyle yüzeysel görüş ileri sürmek çok anlamlı değildir. “Dindar kişilerin yanlışları beni Dinden soğuttu.” Ve bunlara benzer şeyler söylemek bana mantıksız geliyor. Ve bunlar bir bahanedir. Dinin sahibi Dindarlar değildir. Dinin sahibi Allah’tır.

Bu durumda, “filanca Dindar, yani Teist nedeniyle Deist oldum” demek aklı ve mantığı kullanmamaktır.

İnsanın aklı ve izanı Dini kavramaya müsaittir. Buna göre Deizm’in kaynağı (Deizm’in yaygınlaşma sebebi) Teist’lerin hataları ve yanlışları değil, Deizm bataklığına düşenlerin araştırma yapmaması ve aklını kullanmamasıdır. Öyleyse “Dindarlar yanlış yaptı ve ben onlar yüzünden Deist oldum” diyenler mantıksızdır. “Aklın yok mu?” Var. Öyleyse, araştır ve anla.

Evet durum bu kadar açık. Vallahi........

© İstiklal