Uzun yıllar Kıbrıs’ta barış çalışmaları içinde bulunmuş ama başarısız olmuş barışseverler grubunun üyelerinden biri olarak Türkiye’deki sürece nasıl bir katkım olabilir diye düşünüyorum. Başarısız olduk diyorum ama pek çok ilerleme sağladığımız, duvarlarda gedikler açtığımız, barış kültürünün inşasında önemli bir rol oynadığımız da inkâr edilemez. Ben kendi deneyimlerimden hareketle yaşanan sürece belki küçük bir katkı sağlar diye bazı önerilerde bulunacağım.

Öncelikle Devlet Bahçeli’nin girişimine kuşkuyla ya da ağızları açık bakanlara söylediğim bir şey var; Olması gereken tam da bu. Barış süreci en uçtakinin, en imkânsız gibi görünenin şu veya bu biçimde içeriye çekilmesiyle başlar ya da tamamlanır. Bu oldukça hassas bir konu diğer yandan ise tam ters uçtaki bir sembolün süreç içindeki varlığı gerçek barışseverlerin kafasını bulandırıp onları uzaklaştıracak, kuşkulu bir ortamın doğmasına yol açabilecektir. Ayrıca deneyimler böylesi figürlerle uzun bir yol yürünemeyeceğini göstermektedir.

Bugünkü etkinliği (5 Temmuz’da İstanbul’da düzenlenen “Aydınlar Barışı Tartışıyor” etkinliği) çevremdeki bazı arkadaşlara duyurmaya çalıştığımda doğrusu yüzüme sert bir tokat yemiş gibi oldum. Bunu sanki bir barış değil de ihanet süreci gibi gördüklerini üzüntüyle fark ettim. Muktedirin ömrünü uzatma, onu iktidarda tutma girişimi gibi algılıyorlar süreci. Böylesi bir anlatı ne yazık ki bir kesimde egemen olma yolunda. Ben onlara içinde barış sözü geçen her girişim desteklenmeye değer diyorum yalnızca.

Bence bu zararlı anlatıya karşı doğru ve net bir anlatı geliştirmek önemli. İyi bir senaryo bir paragrafta özetlenebilen bir senaryodur demişti bana bir zamanlar bir yönetmen arkadaşım. Kimsenin itiraz edemeyeceği bir paragrafa ihtiyacımız var. İnsanların kalbine dokunacak, kuşkularını yok edecek bir paragrafa.

Öncelikle barış çalışmalarında kullanılan bir terminoloji var, Track 1 Track 2 diye. Türkçeye 1. Kulvar, 2. Kulvar gibi mi çevrilmeli bilemedim. Önceden çeviren biri vardır belki.

Birinci Kulvar daha resmi görüşmelerin olduğu alanı kapsıyor. Yani hükümetler düzeyindeki, diplomasiyi içeren görüşmeleri ve bu alanda çalışan kişileri

İkinci Kulvar resmi olmayan barış diplomasisini yürüten kişileri kapsıyor. Akademisyenler, sivil toplum kuruluşları, eski bürokratlar gibi kişi ve kurumları.

Üçüncü Kulvar ekonomik alandaki kişileri iş adamları ve tüccarları, barışın getireceği ekonomik olanakları konuşacak kişileri kapsıyor.

Dördüncü Kulvar Kıbrıs’ta dini liderler ve inanç gruplarını kapsıyor. Müftü ve Başpiskopos’un yaptığı görüşmeleri yani

Beşinci Kulvar Ararştırma ve eğitimi kapsıyor. Buna entelektüel çekirdek de deniyor.

Altıncı Kulvar ise aktivizm, bilinçlendirme çalışmalarını içeren barış inisiyatifleri için kullanılıyor.

Bunun dışında Yurttaş Diplomasisi diye bir kavram var. Bağımsız yurttaş gruplarının bir araya gelip yaptıkları barış çalışmaları anlatmak için kullanılıyor bu.

Ben konuşmamın devamını bazı başlıklar altında sürdüreceğim. Çatışma kültürüyle, çatışmayla kimlik bulanların kurduğu anlatılarla nasıl başa çıkılabileceği konusunda bazı kafa yorma girişimleri olacak bunlar. Tabii ki ben Kıbrıs’taki deneyimlerden hareketle anlatacağım bunları, belli noktalarda esin olabilir umuduyla.

Düşman diye nitelenenin bir yüzü var. Takılan maskeyi indirin.

Kıbrıs’ta sıfır iletişim sürecinin yaşandığı dönemlerde hayatlarında bir Kıbrıslı Rum ya da Kıbrıslı Türk’ün yüzünü görmemiş çocuklar ve gençlerle doluydu ada. Kamuoyu yoklamalarında yaş ilerledikçe adanın yeniden birleşmesi ve barış isteyenlerin oranı artıyordu. Daha önce birbirine silah çekmiş bu kuşak paradoksal olarak yakınlaşmaya çatışma yaşanırken doğmamış ya da çocuk olan kuşaktan daha yakındı. Kadınlar Eve Dönüyor hareketi ile sınırı zorlayan kadınların bir kısmı tutuklanmıştı. Aralarında hamile kadınlar da vardı. Tesadüf o gün ben bir doktor muayenesindeyken jinekoloğa acil bir haber gelmişti. Tutuklanan hamile bir Rum kadın için acilen hapishaneye........

© İlke TV