Genel Olarak

Etkin pişmanlık, failin işlediği bir suçtan dolayı pişmanlık göstermesi ve suçun etkilerini gidermeye yönelik davranışlar (zarar giderimi, bir bedelin ödenmesi, suçun ortaya çıkmasına yönelik davranışlar, suç ortaklarını ortaya çıkarma vb.) göstermesi durumunda ceza sorumluluğunu tamamen ortadan kaldıran ya da ceza sorumluluğunu hafifleten bir müessesedir. 5237 sayılı TCK’da her suç için etkin pişmanlık hali öngörülmemiş olup, bazı suç tiplerine özgü etkin pişmanlık hükümleri düzenlenmiştir.

5607 Sayılı KMK Kapsamında Etkin Pişmanlık

5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun 5. Maddesinde gümrük kaçakçılığı suçlarına özgü etkin pişmanlık halleri özel hükümlerle KMK’de yer alan bir kısım suç tiplerine özgü olarak düzenlenmiştir.

5607 sayılı KMK m.5 şu şekildedir:

“(1) 3 üncü maddede tanımlanan suçlardan (…) birine iştirak etmiş olan kişi; resmî makamlar tarafından haber alınmadan önce, fiili, diğer failleri ve kaçak eşyanın saklandığı yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin, faillerin yakalanmasını veya kaçak eşyanın ele geçirilmesini sağlaması halinde cezalandırılmaz. Haber alındıktan sonra fiilin bütünüyle ortaya çıkmasına hizmet ve yardım eden kişiye verilecek ceza üçte iki oranında indirilir.

(2)Yedinci fıkrası hariç, 3 üncü maddede tanımlanan suçlardan birini işlemiş olan kişi, etkin pişmanlık göstererek suç konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı kadar parayı Devlet Hazinesine;

a) Soruşturma evresi sona erinceye kadar ödediği takdirde, hakkında bu Kanunda tanımlanan kaçakçılık suçlarından dolayı verilecek ceza yarı oranında,

b) Kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödediği takdirde, hakkında bu Kanunda tanımlanan kaçakçılık suçlarından dolayı verilecek ceza üçte bir oranında,

indirilir. Bu husus, soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı tarafından şüpheliye ihtar edilir. Soruşturma evresinde ihtar yapılmaması hâlinde kovuşturma evresinde hâkim tarafından sanığa ihtar yapılır.

(3)İkinci fıkra hükmü, mükerrirler hakkında veya suçun bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde uygulanmaz”.

Yasa hükümlerinden de açıkça anlaşılacağı üzere gümrük kaçakçılığı suçları için etkin pişmanlık uygulanması söz konusu olabilmesi için iki farklı durum söz konusudur. Bunlardan ilki; iştirak halinde işlenen gümrük kaçakçılığı suçlarına özgüdür. Gümrük kaçakçılığı suçlarına iştirak eden bir kimse şayet resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, fiili, diğer failleri ve kaçak eşyanın saklandığı yerleri ilgili mercilere haber verirse ve bu verilen bilgi neticesinde faillerin yakalanmasını veya kaçak eşyanın ele geçirilmesini sağlarsa fail cezalandırılmayacaktır. Suç haber alındıktan sonra eylemin tümüyle ortaya çıkmasına hizmet ve yardım eden faile ise verilecek ceza üçte iki oranında indirilecektir. İkinci hal ise; failin etkin pişmanlık göstererek suç konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki kadar tutarı hazineye ödemesi halinde failin cezasında soruşturma ve kovuşturma evreleri için ayrı indirim oranları gören durumdur.

Gümrüklenmiş Değer Nedir?

5607 sayılı KMK m.2/1-b’ye göre gümrüklenmiş değer; Uluslararası kıymet sözleşmesine göre belirlenecek; ithal eşyası için eşyanın CIF kıymeti ile gümrük vergileri toplamını, ihraç eşyası için FOB kıymeti ile gümrük vergileri toplamını ifade etmektedir.

Gümrük kaçakçılığı suçunda gümrüklenmiş değer; gümrük vergileri ile diğer eş etkili vergiler ve mali yüklerin toplamı ile ithal eşya için CIF (cost, insurance, freight/ maliyet, sigorta bedeli, nakliye) değerinin, ihraç eşyası için ise FOB (free on board/ gemiye yükleninceye kadar masrafsız) değerinin toplanması neticesinde bulunan tutardır. Uygulamada kaçakçılık ilişkin dosyalar içerisinde gümrük idaresi tarafından düzenlenen “Kaçak Eşyaya........

© Hukuki Haber