FATURANIN TANIMI VE OLAĞAN İÇERİĞİ

213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nu m.229’a göre fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır. Aynı kanunun 230. maddesinde ise faturada kesin olarak bulunması gereken kayıtlar düzenlenmiş olup söz konusu kanun hükmünde faturanın düzenlenme tarihi seri ve sıra numarası; faturayı düzenleyenin adı, varsa ticaret unvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası; Müşterinin adı, ticaret unvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve hesap numarası; malın veya işin nev'i, miktarı, fiyatı ve tutarı; satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası ile malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlemesi ve taşıtta bulundurulması şarttır.

TTK. m. 21 f.1 uyarınca, ticari işletmesi bağlamında bir mal satmış, üretmiş, bir iş görmüş veya bir menfaat sağlamış olan tacirden, diğer taraf, bedeli ödemiş ise bunun da gösterilmesi suretiyle kendisine bir fatura verilmesini isteyebilir. Zikredilen kanun hükümleri bir bütün olarak değerlendirildiğinde varılan sonuç; fatura istenebilmesi ve düzenlenip verilebilmesi geçerli bir sözleşmenin varlığına bağlıdır. Bu bağlamda tek başına fatura sözleşmenin varlığına yahut borcun ödendiğine işaret etmeyip taraflarca akdedilen sözleşmenin ifası ile ilgili bir belgedir.

Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2020/8393 K. 2021/6576:"Bu anlamda fatura sözleşmenin icra aşamasıyla ilgili bir belge olup, ifa sırasında veya daha sonradan düzenlenip verilmesi yanında, ifadan önce de düzenlenmesi mümkündür. Bu sebeple fatura borcun ifa edildiğini göstermez."

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, E. 2017/823 K. 2019/553:"Kısaca, ticari işletmeye ilişkin olarak ve belli faaliyetlerde bulunma hâlinde tacirler tarafından o faaliyetle ilgili olan karşı taraf adına düzenlenmesi gereken ticari bir belge niteliğindeki fatura, sözleşmenin yapılması ile ilgili değil; taraflar arasında yapılmış bir satım, hizmet, istisna ve benzeri sözleşmenin ifa safhası ile ilgili bir belgedir. "

Yine taraflar arasında sözleşme olmaksızın düzenlenen ve karşı tarafa gönderilen fatura öneri niteliğinde olup söz konusu öneriye karşı tarafın vereceği cevaba göre taraflar arasında bir sözleşmenin kurulup kurulmadığı araştırılacaktır.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, E. 2017/901 K. 2018/402 T. 28.02.2018:"Fatura, sözleşmenin yapılması ile değil; taraflar arasında yapılmış bir satım, hizmet, eser ve benzeri bir sözleşmenin ifa safhası ile ilgili bir belgedir. Öyle ki, taraflar arasında bu tür bir sözleşme ilişkisi yoksa düzenlenen belge fatura olmayıp, olsa olsa icap mahiyetinde kabul edilebilecek bir belgedir."

FATURAYA İTİRAZ

Faturaya itiraz TTK m.21 f.2’de düzenlenmiş olup mezkûr kanun hükmünde; bir fatura alan kişi aldığı tarihten itibaren sekiz gün içinde, faturanın içeriği hakkında bir itirazda bulunmamışsa bu içeriği kabul etmiş sayılacağı düzenlenmiştir. Buna göre kendisine fatura gönderilen kişi 8 gün içerisinde söz konusu faturaya itiraz ettiğinde faturanın içeriğinin doğru olmadığını ispat etme külfetinden kurtulmuş olur. Şayet kendisine fatura gönderilen kişi 8 günlük yasal süresi içerisinde faturaya itiraz etmez ise, faturanın içeriğinin doğru olmadığını ispat etmek durumunda kalacaktır. Özetle, karşı tarafın sekiz günlük süre içinde sessiz kalması, yalnızca faturada yer alan bilgilerin doğruluğu yönünde bir karinenin doğmasına yol açar.

Yargıtay 15. Hukuk Dairesi, E. 2014/3706 K. 2015/2246:"Buna göre; fatura düzenleyen tacirin anılan karineden yararlanabilmesi için fatura tanzim edenle, adına fatura tanzim edilen arasında akdi ilişki bulunması, faturanın akdin ifasıyla ilgili olarak düzenlenmesi gerekir. Fatura sözleşmenin kurulması safhasıyla ilgili olmayıp ifasına ilişkin olduğundan öncelikle temel bir borç ilişkisi bulunmalıdır. TTK'nın 23. maddesinin 2 ve 3. fıkrasındaki karine aksi ispat edilebilen adi bir karinedir. İkinci fıkra gereği sekiz gün içinde faturaya itiraz edilmesi durumunda fatura münderecatının doğru olduğunu faturayı düzenleyen tacirin ispat etmesi........

© Hukuki Haber