“Öğrenme kayıplarının nedenleri arasında elbette ailelerin sosyoekonomik düzeyleri, öğretmenlerin sürekli yer değiştirmesi de vardır. Ancak özellikle de kırsaldaki orantısız öğretmen hareketliliği son bulmalıdır.”

“Özellikle de kardeş sayısının fazla olduğu kalabalık ailelerdeki kız çocukları risk altındadır. Benzer şekilde ailesinde veya akrabalarında zorunlu eğitimin dışına çıkarılan kız çocuğunun olduğu ailedeki tüm kızlar risk altındadır. Aile gelirinin çok düşük olduğu koşullarda yaşayan kızlar da risk altındadır.”

Doç. Dr. Yusuf Kızıltaş ile hormonlu notlar, kırsaldaki dezavantajlı çocuklarda öğrenme kayıpları, dezavantajlı kız öğrencilerde erken okul terki riski ve fenomen öğretmenler-çocuk istismarı ilişkisini konuştuk.

Yusuf Bey, yazdığınız makaleler genellikle ülkemizin önemli eğitim sorunlarıyla ilgili oluyor. Bu makaleler de ulusal basında geniş yer buluyor. Hormonlu notlar, kırsaldaki dezavantajlı çocuklarda öğrenme kayıpları, dezavantajlı kız öğrencilerde erken okul terki riski, fenomen öğretmenler-çocuk istismarı ilişkisi…. Bu çalışmalardan bazılarını sizlerle tartışmak bu konuda bizleri aydınlatmanızı isteriz.

Hormonlu notlarla ilgili makaleniz… Dünyanın iyi dergilerden birinde de yayımlanmıştı. Türkiye’de ilk kez özel ve devlet okulları bağlamında siz bu sorunu bilimsel bir makaleyle ele aldınız. Bu konu görsel ve yazılı medyada bayağı gündem oldu. Nedir bu hormonlu notlar meselesi?

Hormonlu notlar, dışardan müdahalelerle birlikte notlar üzerinde oynama yapma işlemidir. Yani notlar üzerinde manipülasyon yapma işlemidir. Bunu da maalesef bazı öğretmenler yapmaktadır. Siz, performansı yetersiz olan veya sınav sonucu düşük olan bir öğrencinin notunu fazladan verdiğiniz zaman notu şişirmiş olursunuz. Başka bir ifade ile söylemek gerekirse öğrenciye hak ettiğinden çok daha fazlasını vermek notları şişirmeye neden olur. Böyle bir senaryoda notlar hormonlu hale gelir. Amiyane tabirle notların ve notu doğuran performansın genetiği ile oynamış oluyorsunuz. Bir öğrencide yaptığınız bu manipülasyonu birçok öğrenci üzerinde yaptığınızda ise not enflasyonu dediğimiz bir sorun ortaya çıkar. Okullarımızda maalesef böyle bir problem var. Özellikle de bu sorunun çıkış kaynağı bazı özel okullardır. Ancak artık devlet okullarında da yaygındır. Herkes kendi oluşturduğu suni gerekçelerle notları şişirmektedir. Veli baskısı, idareci baskısı, okullar ya da sınıflar arasındaki rekabet, öğretmenler arasındaki rekabet, diploma notunu yüksek tutma çabası, özel okullara yönelişi artırmak gibi faktörler notların şişirilmesinin en yaygın nedenleri arasında yer almaktadır. Ancak kırsaldaki yani köy okullarındaki bazı öğretmenler de notları şişiriyor. Onların da şişirme gerekçeleri çeşitlidir. Ve ilginç bir bulgu var: Kırsaldaki öğretmenlerin, not şişirmelerinin nedeni çocukların okulu erken terk etmesini engellemek. Yani çocuğun notu düşük olunca başarısız olacak. Böyle durumda da çocuğu okuldan almak isteyen velilere tabiri caizse bir koz vermiş olacaksınız. Özellikle de risk altındaki kız çocuklarını okulda tutmak için notlar şişirilebiliyor. Benzer şekilde köy ve kent okulları arasındaki makası kapatmak için de notlar şişirilebiliyor. Ancak bu bir gerçek ki notların şişirilmesiyle başarılı-başarısız ayrımı ortadan kalkıyor. Öğretimin geribildirim mekanizmasını işlevsiz oluyor. Çözüm için denetim mekanizmasının ve yönetiminin baskın, aktif olması gerekir. Ancak şu aşamada maalesef bu çözümlerin uzağında olduğumuzu söylemeliyim.

Öğrenme kayıpları konusu da önemli…. Bununla ilgili de bilimsel bir araştırma yaptınız. Sanırım kırsal bölgelerdeki öğrencilerin öğrenme kayıplarıyla ilgili yaptığınız bu çalışma da bir ilkti. Neler söylemek istersiniz bu sorunla ilgili?

Şahin bey, esasında öğrenme kayıpları sorunu bizim kanayan sorunlarımızdan biridir. Yüzleşmekten imtina ettiğimiz veya üzerine bir türlü gidemediğimiz kronik bir sorun. Bakanlık şu an bununla ilgili bir proje yürütüyor ama projenin, birazdan sıraladığım hususların çok çok uzağında olduğunu anlayacağız. Öğrenme kayıpları bir öğrencinin okulda öğrendiği bilgileri unutması ya da öğrenmesi gereken bilgi ve becerileri tam olarak kazanamaması sorununu temsil etmektedir. Öğrenme kayıplarının nedenleri de oldukça çeşitlidir. Söylediğiniz gibi........

© HalkTV