Ayrıca Türk tarihine ve dünya tarihine de adını altın harflerle yazdırmış bilginlerin ve ulu hükümdarların da adımını attığı, suyunu içtiği, havasını soluduğu ve nihayetinde ebedî istiharatgâhlarının da yer aldığı kadim bir memlekettir Özbekistan…

İmam Buhârî’den Sahipkıran Emir Timurlenk’e, Kuyluk Ata’dan Zengi Ata’ya, Uluğ Bey’den Kuteybe bin Müslim’e, Hoca Mevlânâ-i Zâhid’den et-Tirmizi’ye kadar pek çok önemli şahsın mührünü vurduğu bir diyardır Özbekistan…

Bugün sözde medeniyetin beşiği diye kendini öne çıkaran Avrupa’nın skolastik düşüncenin bataklığından çıkmaya çalıştığı bir süreçte nice ilim ve teknoloji atılımlarının yapılmasıyla âdeta Orta Çağ’ın Rönesans’ına beşiklik yaparak “Bilim ve Aydınlanmanın Güneş gibi Doğu’dan doğduğu”nun tarihsel olarak kanıtı olan bir coğrafyadır Özbekistan…

Orta Çağ’da pek çok bilimin, ama bilhassa astronomi alanındaki önemli yeniliklerin başlıca merkezlerinden biri olan Özbekistan, sadece İslâm’ın kitleselleştiği bir yer olmakla kalmayıp dünyaya ilim ve bilim yayan bir diyara dönüşmüş olup tıpkı Mimar Sinan’a geometri, cebir çalıştıran hocasının da dediği gibi “Kartal çift kanadıyla uçar, tek kanatlı olsa uçamaz. İnsanın sağ kanadı din ve iman kanadıysa sol kanadı da akıl ve bilim kanadıdır. Bu kanatlardan biri olmadan diğeri tam olarak faydalı olamaz, insanı kanatlandıramaz.” sözünün tam da karşılık bulduğu yer haline gelmişti…

Karahanlılardan Babürlülere kadar bilimsel ve sanatsal faaliyetlerin gerçekleştirildiği, edebiyatta ve bilimsel konularda yaşanan ilerlemenin beşiği olan Özbekistan’da bu çalışmaların zirve yaptığı dönem Timurlular Dönemi olacaktı. Timurlular Devri’nde “Asya Rönesansı”nın merkezi haline gelen Özbekistan’ın bilim ve kültür merkezi haline gelmesini sağlayan atılımların gerçekleştiği dönem Timur İmparatorluğu’nun 4.hükümdarı ve Sahipkıran Emir Timurlenk’in de torunu olan Uluğ Bey’in dönemidir.

İşte bugün de tam olarak Özbekistan Cumhurbaşkanı Mirziyoyev’in yapmaya çalıştıkları da kendisinin hem döneminin seçkin bir bilim insanı hem de devrinin en bilge devlet adamı olarak övdüğü........

© Haberton