Kurgu roman böyle başlar ve roman adeta toplumsal travmaya dönüşür. Roman boyunca olmadık işler gelir sırasıyla kör olan diğerlerinin başına.

Size Saramago’nun Körlük romanından böyle bir hatırla(t)ma paragrafını yazmamın nedeni pazar akşamı (30 Kasım 2025) Diyarbakır’ın alternatif kültür sanat mekanlarından mordem sanat merkezinde ilk gösterimine davetli olduğum bir belge-film nedenli.

Belgesel Sanatçısı Sedat Kıran Xewnên Xeyal (Karanlık Rüya) adıyla dört kör Dengbêjin dünyasını bizzat yaşadıkları şehirlerde (Diyarbakır, Hakkari, Siverek ve Kızıltepe) mekânlarında ruh hallerini yaşayarak ve onları konuşturarak anlatmış.

Görmeyen gözlerinde kararmış dünyalarının betimlenen coğrafyalarının kimi kez karlı bir kış gününü, kimi kez de yeşilin güz, bahar, yaz tonlarını yansıtarak.

Fadilê Qûfragî, Elîyê Qerejdaxî, Evdilqadir Kızılkaya ve Derwêş Şêxmûs dünya gözüyle görmeyen, ama kalp gözü hayli güçlü dengbêjler.

“Adına trahom denen göz hastalığına yakalanmıştım. Doktor yok, ilaç yok, ulaşım da yok. Çare bulur diye babam beni dayıma götürdü. Dayım gözüme baktı ve babama ‘bu çocuk kör ve çare yok, uğraşma terk et bir yerde bırak onu ve kurtul’........

© Güneydoğu Ekspres