ODTÜ’lü bir genç TOMA’ların önüne oturmuş Jean-Jacques Rousseau’nun ‘Toplum Sözleşmesi’ kitabını okuyordu. Semazenin dansı gibi bu tür sessiz direnişlerin etkisine daha önce de tanık olmuştuk. Neden bir genç Toplum Sözleşmesi ile mesaj vermeye çalışıyordu? Rousseau toplum sözleşmesinden söz ederken neyi anlatıyordu?

Rousseau “Madem hiçbir insanın, benzeri üstünde doğal bir yetkisi yoktur ve madem kaba güç bir hak yaratmaz, öyleyse insanlar arasında her çeşit haklı yetkenin temeli olarak, kala kala yalnız sözleşmeler kalıyor. Temel sözleşme, doğal eşitliği ortadan kaldırmak şöyle dursun, tam tersine doğanın insanlar arasına koyduğu maddesel eşitsizlik yerine manevi ve haklı bir eşitlik getirir. İnsanlar güç ve zekâ bakımından olmasalar da sözleşme ve hak hukuk yoluyla eşit olurlar” diyor.

Ekrem İmamoğlu’nun diplomasının iptal edilmesiyle başlayan eylemlerle meydanlardan “Hak, hukuk, adalet” sesleri yükseliyor. Kamuoyunun gücünü yeniden hatırladığı tarihi bir süreçten geçiyoruz. Daha önce yurttaşlık kavramı üzerinde durmuş, acaba yurttaş olarak haklarımızı, gücümüzü mü unuttuk diye bir yazı dizisi yapmıştık. ODTÜ’lü gencin hepimize Toplum Sözleşmesi’ni hatırlatması bu anlamda önemli. Biz de Rousseau’nun sözünü ettiği sözleşmenin ne olduğunu Marmara Üniversitesi hukuk profesörü Tolga Şirin’le konuştuk.

Üniversite gençleri direnmeye devam ediyor. ODTÜ’te bir öğrenci TOMA’ların önünde Rousseau’nun ‘Toplum Sözleşmesi’ kitabını okuyordu. Toplum Sözleşmesi kitabı bu sessiz direniş için sizce iyi seçilmiş bir eser miydi?

Evet, bunun iyi bir kitap olduğunu düşünüyorum. Rousseau, hem Fransız Devrimi’nin radikalleri olan Jakobenlerin, hem de Türk Devrimi’nin öncü isimlerinin esinlendiği başlıca filozoflardan biri. Bu eserin Mustafa Kemal Paşa tarafından da dikkatle okunduğunu biliyoruz. Hatta 1921 yılının sonunda TBMM'de yaptığı uzunca bir konuşmada o zamanki Türkçeyle “Mukavele-i İçtimaiye” denen bu esere atıflar yapar, hatta “Jean Jacques Rousseau'yu baştan nihayete kadar okuyunuz. Ben bunu okuduğum vakit, hakikat olduğuna kail oldum” diye öneri getirir.

Eylemlerin ruhuna koşut olan bu öneri, dikkate alınmış görünüyor.

Peki Toplum Sözleşmesi neyi sembolize........

© Gazete Pencere