Bazen bir hata veya korku yahut ümit, büyük bir hurafenin doğmasına sebep olabilir. Özellikle korku, karanlık ve yalnızlık insanda ürkütücü hisler uyandırır. Bunun etkisiyle karanlığın örttüğü nesneleri farklı şekillerde görmeye başlar. Bozulmuş bir ekranın görüntüyü ucube bir duruma getirmesi gibi göz, hayale giren korkunun etkisiyle çevredeki cisimleri değişik biçimlerde görür; kulak da garip sesler duyabilir. Hatta gerçekte hiç olmayan hayali görüntüler gözünde oluşur, sesler değişik bir duruma dönüşür, gerçekte olmayan sesler duyar.

Örneğin gece karanlığında yalnız başına kalan kimse korkunun etkisiyle bir ağacı bir at şeklinde, bir kaya parçasını başka bir canlı şeklinde görür, korkusu daha da artar. Vaktiyle bir yakınımız karanlıkta maydanoz dolu bir çuvalı bir keçi şeklinde görmüş, korkusundan tekme atınca da çuval devrilip maydanoz bağları dökülünce gerçeği anlamıştı. Buna benzer hatıraları bulunan çok kişi vardır.

Bir parmağınızla gözünüze bir baskı uyguladığınızda her şeyi ikişer görmeye başlarsınız. Oysa gerçekte böyle bir şey yoktur. Gözdeki baskı, olmayan ikincisini varmış gibi gösteriyor. Korku, psikolojik hastalık veya yanlış inançlar duyu organlarına, özellikle de göze ve kulağa baskı uygular; bunun sonucunda da halüsinasyon denilen hayali görüntü ve sesler oluşur. Toplumda yaygın olan batıl inançların ve hurafelerin ana kaynaklarından biri bu tür şeylerdir.

Hurafeler anız tarlasının bir kenardan tutuşup git gide tüm tarlaya yayılan ateş gibi yayılmacıdır. Bir noktadan başlayan ateş, rüzgârın........

© Gazete İpekyol