Malcolm X ne güzel söylemiş: “Harekete geçilmediği sürece, şiddeti dua ederek durduramazsınız." Elbette “dua” ile sözlü duayı kastetmiştir. Çünkü harekete geçmek, fiili bir duadır. Dua, fiilî ve kavlî (sözlü) olmak üzere başlıca iki kısımdır. Hareket gerektiren bir işte önce harekete geçilmeli, sebeplerine ve şartlarını yerine getirdikten sonra sözlü olarak Yüce Allah’tan başarıya ulaştırması istenmelidir. Her şeyin bir yeri, zamanı ve yolu vardır. Yolunda olmayan bir işte başarı sağlanmaz, Hedefe zıt bir yöne ne kadar gidilirse gidilsin ona ulaşmak mümkün olmaz.

Her şeyi hikmetle yaratan ve bu anlamda kendisini “Hakîm” ismiyle tanıtan Allah (c.c.) bu dünyada her şeyi sebeplere bağlamıştır. Çünkü bu dünya eğitim ve imtihan yeri olduğu için darü’l-hikmettir; her şey sebebe ve hikmete binaen gerçekleşmektedir. Ancak ahiret diyarı ise darü’l-kudrettir, orada eğitim ve imtihan yoktur, onun için sebeplere başvurmak da yoktur. Bu dünya hayatında Allah'tan bir şey istendiğinde mutlaka Allah'ın koyduğu sebeplere başvurmak, üzerine düşen bütün görevleri yerine getirmek sonra da sözlü olarak acizliğini ve isteğini Yüce kudrete sözlü olarak iletmek gerekir. İşte önce fiilî sonra kavlî dua etmek bu demektir. Aslında sebepler, imtihan gereği Kudret elinin perdeleri durumundadır.

Kur'an-ı Kerim sebeplere başvurmayı insanlara emretmektedir:

Kur'an-ı Kerim Zülkarneyn'i anlattığı Kehf suresindeki ayetlerde, "Gerçekten biz onu (Zülkarneyn'i) yeryüzünde iktidar sahibi yaptık ve ona ulaşmak istediği her şeyi elde etmesinin bir sebebini verdik. O da sebebe tabi oldu." (Kehf, 84, 85.) Buyurarak Dünyadaki her şeyin sebeplere bağlı olarak gerçekleştiğine işaret etmektedir.

Bir adam Peygamberimiz (sav)’e gelerek, “Ya Resûlallah! Devemi bağlayıp da mı Allah’a tevekkül edeyim, yoksa bağlamadan mı tevekkül edeyim.” diye sorduğunda Allah Resûlü (s.a.v.), ona şöyle cevap vermiştir:........

© Gazete İpekyol