İstanbul’un ticari merkezlerinden biri olan Mısır Çarşısı, Osmanlı mimarisinin işlevsel düzenini, ekonomik organizasyonla birleştiren en dikkat çekici yapılardan biridir. Yapı, şehir dokusu içinde ticaret, ibadet ve kamusal geçiş alanlarını bütünleştiren bir düzenin ürünüdür. Mimari formu, dönemin şehir planlama anlayışını, toplumsal ihtiyaçlarını ve vakıf temelli ekonomik sistemini yansıtır.

Mısır Çarşısı’nın inşası, 17. yüzyıl ortalarında Hatice Turhan Sultan tarafından Yeni Cami Külliyesi’ne gelir sağlamak amacıyla başlatılmıştır. Osmanlı şehir geleneğinde cami külliyeleri ibadet işlevlerine ilaveten ekonomik ve sosyal birimler olarak da düşünülürdü. Bu çarşı da bu yapısal anlayışın bir örneğidir. İnşa süreci 1660 yangını sonrasında tamamlanmış, şehir yeniden yapılanma sürecine girmiştir.

MİMARÎ ÖZELLİKLER VE İŞLEVSELLİK

Mısır Çarşısı’nın mimari kimliği, işlevsellik ve dayanıklılık ilkeleri üzerine kuruludur. Yapı, süslemeye dayalı gösterişli bir estetikten uzaktır. Burada öncelik, kullanımın sürekliliği ve mekânsal denge üzerinedir. Bu yönüyle çarşı, Osmanlı mimarisinde “ölçü” ve “orantı” anlayışının tipik bir temsilidir.

Plan tipi “L” biçimindedir. Yapı iki ana aksa sahiptir: biri cami avlusuna açılan iç koridor, diğeri ise şehir trafiğini karşılayan dış koridordur. Bu iki aks, mekânsal dolaşımı dengeler. Giriş sayısının fazla olması, ticari yoğunluğu dağıtır. Altı kapılı sistem güvenlik ve erişim kolaylığı açısından işlevseldir.

Yapının taşıyıcı sistemi klasik Osmanlı mimarisinin temel öğelerini içerir. Kesme taş ve tuğla almaşık örgü tekniği kullanılmıştır. Duvar........

© Gazete Damga