İstanbul’un Beyoğlu ilçesinde, Balo Sokak üzerinde, 150 yıllık tarihi bir binada konumlanan Doğançay Müzesi, Türkiye’nin ilk kişisel çağdaş sanat müzesidir. Bu müze, bir sanat galerisidir ve bir dönemin kültürel/toplumsal belleğini barındıran önemli bir mekândır. Ancak, günümüzde ziyarete kapalıdır ve bu durum, mekânın fiziksel varlığını ve kültürel işlevselliğini sorgulamaya açmaktadır.

TARİHÇESİ VE MİMARİSİ

Doğançay Müzesi, Art Nouveau akımının izlerini taşıyan beş katlı bir yapıdır. İç mekânında, Burhan Doğançay’ın erken dönem figüratif resimlerinden başlayıp, kent duvarlarından ilham alan işlerine ve fotoğraflarına kadar uzanan elli yıllık sanatsal gelişimini yansıtan eserler sergilenmektedir. Ayrıca, babası Adil Doğançay’ın eserleri de müzede yer almaktadır. Bu yönüyle müze, bir aile mirasının da taşıyıcısıdır.

Doğançay Müzesi, 19. yüzyılın son çeyreğinde inşa edilmiş bir Galata yapısının dönüştürülmesiyle hayat bulmuştur. Bu bina, Osmanlı’nın Batılılaşma döneminde gelişen kentsel mimari tarzın tipik bir örneğidir. Taş cephesi, yüksek tavanları, ahşap doğramaları ve dengeli oranlarıyla, estetik zarafeti ve işlevsel sadeliği bir araya getirir. Burhan Doğançay, 1990’lı yıllarda bu yapıyı satın alarak uzun soluklu bir restorasyon süreci başlatmış, 2004 yılında tamamlanan çalışmalar sonucunda müzeyi ziyarete açmıştır. Bu tarih, Türkiye’de çağdaş sanatın kurumsallaşma çabaları bakımından önemli bir döneme denk düşer. Çünkü o dönemde bireysel sanat üretimlerinin kamusal mekânlara taşınması yeni bir anlayışın göstergesi hâline gelmiştir.

Yapının mimarî karakteri, geçmişin taş estetiğini çağdaş mekân düzeniyle buluşturan bir sentez taşır. Cephe yüzeylerinde kullanılan taş dokusu, geçmişin ağırlığını hissettirirken, iç mekânda hâkim olan açık renk tonları, sade duvar düzeni ve doğal ışığın bilinçli kullanımı, modern bir müze anlayışının gerektirdiği ferahlığı........

© Gazete Damga