Teknofeodalizm yaklaşımının son dönemde en çok yankı bulan iki dayanağı, büyük teknoloji şirketlerinin devletler kadar güçlendiği ve devasa veri kaynaklarını kontrol ettiği iddiasıdır. Bugün kullandığımız hemen her dijital uygulama, kişisel verilerimizi toplamakta, bu veriler algoritmalar aracılığıyla analiz edilip ürün geliştirme, reklam hedefleme ya da kullanıcı davranışlarını yönlendirme gibi amaçlarla kullanılmakta ya da satılmaktadır. Bu geniş çaplı veri toplama faaliyeti gerçekten çarpıcı boyutlara ulaşmış durumda. Öyle ki karşımıza çıkan kişiselleştirilmiş reklam ve önerilerin isabet oranı kimi zaman tüyler ürpertici bir nitelik taşıyor. Her türlü verinin bu biçimde toplanması, işlenmesi ve ticarileştirilmesi yalnızca bir ekonomik faaliyet değil, aynı zamanda bir güç/iktidar ilişkisi de üretiyor. Shoshana Zuboff gibi yazarların “gözetim kapitalizmi” olarak adlandırdığı bu süreçte, bir yandan davranışlar ölçülürken bir yandan da toplanan veriler ekonomik değer yaratma süreçlerinin bir girdisi haline geliyor. Bu verilerin önemli bir kısmı kullanıcılar tarafından karşılıksız bir biçimde ve hatta farkında olmadan üretiliyor ve büyük teknoloji platformları başta olmak üzere şirketler tarafından toplanıp biriktiriliyor.

Toplanan veriler, kapitalist üretim sürecine dahil edilmiş yeni bir meta ve/veya sermaye olarak karşımıza çıkmakta. Bu anlamda veri, feodal bir rant alanı ya da kapitalizm-ötesi bir güç olmaktansa, metalaştırma ve sömürü ilişkilerini yeni alanlara taşıyan bir araç olarak işlev görüyor. Örneğin dijital platformlar, kullanıcıların verilerini toplayıp bu veriler üzerinden davranış kalıplarını öngörmeye çalışarak ve fiyatlama, hedefleme ve gözetim mekanizmaları kurarak yeni türden değer yaratma ya da değere el koyma biçimleri yaratıyorlar. Dolayısıyla, kapitalizmin ötesine geçen bir düzenden ziyade kapitalist birikimin genişleyen sınırlarından bahsetmek daha anlamlı olacaktır. Dijital emek ve maddi olmayan üretim biçimleri giderek sermayeye içkin hale gelmiş durumda. Büyük teknoloji şirketlerinin piyasa değerlerinin büyük kısmı, maddi varlıklardan........

© Evrensel