İran-İsrail savaşı 12 gün süren karşılıklı hava saldırılarının ardından Amerika’nın girişimiyle ateşkesle sona erdi. Aslında ateşkesle biten tehlikeli tırmanışı yatıştıran Amerika olmadı. Nitekim Amerika 12 gün boyunca sık sık savaşın bölgeye yayılması gibi risklere dikkat çeken açıklamalar yapsa da İsrail lehine siyasi ve askeri adımlar atmaktan da çekinmedi.

İran-İsrail savaşını bitiren birinci ve öncelikli sebep elbette enerji sevkiyatında yaşanabilecek aksamalar riski oldu. Sonuçta Rusya-Ukrayna savaşının patlamasının ardından Avrupa ülkeleri, karşı karşıya kaldıkları enerji krizini Körfez ülkelerine yüklenerek atlattı. Hatta bu dönemde Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed Bin Salman aleyhine epeyce sert sözler sarfetmiş olan Eski Başkan Biden bile Riyad’a gitmek zorunda kalmıştı.

İran-İsrail savaşı yeni bir enerji krizini tetikleyebilecek kadar tehlikeli noktalara ulaştı. Savaş Avrupa’nın yanı sıra Çin başta olmak üzere Asya devlerinin petrol ve doğal gaz ihtiyacını karşılayan Irak, Kuveyt, Bahreyn, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan gibi ülkelerin muhtaç olduğu Hürmüz Boğazı’nın selameti açısından oldukça riskliydi. Boğazı İran kapatmasa bile, boğazın olduğu hava sahasında uçuşan füzeler nedeniyle petrol sevkiyatı yapan gemi sayısı azalacaktı ve elbette yine yükselen riskler nedeniyle sigortadan nakliyata maliyetler yükseldikçe yükselecekti. Üstelik ne Avrupa ne de Asya için Körfez ülkelerinin muadili enerji tedarikçileri de yok. Herhangi bir ülkenin ya da bölgenin büyük petrol ya da doğal gaz rezervlerine sahip olmaları hemen ihtiyacı gidermek üzere devreye girebileceği anlamına gelmiyor. Petrolün ve doğal gazın sondajı, işlenmesi, depolanması, nakliyatı, sevkiyatı, dağıtımı dahil devasa yatırımlar ve inşaat süreleri gerektiren altyapı olmadan toprak altında yatan rezervin kimseye faydası yok.

Savaşı bir an önce sonlandırması için Amerika’ya baskı yapan ülkeler listesi hayli uzun elbette. Enerji krizi riski kadar bölgesel bir savaştan korkan Suudi Arabistan gibi bölge ülkeleri de bu listenin ilk sıralarında. İran, Irak’a da benzemez Suriye’ye de derler ya; gerçekten öyle. Bölge ülkeleri İran’ın bölgedeki nüfuzundan hep rahatsız olsa da İran’ın askeri yöntemlerle parçalanmasının neleri tetikleyebileceğini kimse kestiremiyor. Kaldı ki İran’a göre daha küçük ölçekli sayılan Irak ve Suriye........

© Evrensel