Türkiye ekonomisi, özellikle 2018 sonrasında giderek artan kur oynaklığı ve yüksek enflasyon baskısı altında büyük bir istikrarsızlık dönemine girmişti. Türk Lirası’nın değer kaybı, hem hane halkının tasarruflarını dövize yönlendirmesine hem de şirketlerin maliyetlerini öngörememesine yol açıyordu. 2021 yılının son çeyreğinde yaşanan sert kur atağıyla birlikte, dolar/TL kuru 18 seviyesini test etmiş, piyasadaki güven sarsılmış ve mevduat sahipleri varlıklarını hızla dövize kaydırmıştı.

Tam da bu noktada, 20 Aralık 2021 tarihinde “Kur Korumalı Mevduat (KKM)” adı verilen yeni bir enstrüman devreye alındı. Amaç, vatandaşın dövize olan talebini frenlemek, TL mevduatları cazip hale getirmek ve finansal istikrarı kısa vadede sağlamak olarak duyuruldu. Sistem, mevduat sahibine şu garantiyi sunuyordu: Eğer TL faizi, vade sonunda döviz kurundaki artıştan daha düşük kalırsa aradaki fark Hazine veya Merkez Bankası tarafından karşılanacaktı. Böylece bireyler hem faiz kazancını elde edecek hem de döviz yükselişine karşı korunacaktı.

Bu uygulama, kısa vadede piyasalara nefes aldırdı. Dolar kuru 18 seviyesinden 11-12 bandına kadar geriledi. Ancak bu düşüş, ekonomide kalıcı bir denge yerine geçici bir rahatlama sağlamıştı.

KKM’nin yaygınlaşması ve büyüme süreci

Kur Korumalı Mevduat’ın en dikkat çekici yönü, kısa sürede büyük bir hacme ulaşması oldu. 2022 boyunca uygulama genişletildi; ilk etapta yalnızca gerçek kişilere açık olan sistem daha sonra tüzel kişileri de kapsadı. Ayrıca yurtdışı yerleşiklerin de bu üründen faydalanmasının önü açıldı.

Özellikle yüksek enflasyon ve kur endişesi yaşayan tasarruf sahipleri için KKM, risksiz getiri fırsatı anlamına geliyordu. Dövize alternatif olarak sunulan bu sistemde, vatandaş hem TL mevduatta kalıyor hem de döviz yükselirse bundan zarar görmüyordu. Bu nedenle 2022 ortalarına gelindiğinde KKM’nin toplam büyüklüğü 1 trilyon TL’yi aşmış, 2023 başlarında ise 2 trilyon TL seviyelerine ulaşmıştı.

Bankacılık sektörü açısından bakıldığında KKM, mevduatların önemli bir kısmını oluşturur hale geldi. Neredeyse her bankanın bilançolarında ağırlığı giderek artan bu enstrüman, kısa vadede kur istikrarına katkı sağladı. Ancak diğer yandan,........

© Ekonomim