Modern iktisat biliminin kurucusu olarak bilinen Adam Smith, 1759’da ahlak felsefesi, bireysel davranışlar, toplum düzeni üzerine "The Theory of Moral Sentiments", 1776’da da bir ekonomi klasiği olan "Wealth of Nations" adlı kitabını yayınladı. Smith bu öğretileri üzerinden ekonomiyi anlattı, o kulvarda yürüyen akademisyenler de onun felsefesi üzerinden anlattılar. Ve halka böyle sürdü. Adam Smith, güçlü bir örnek olduğu için veriyorum yazının girişinde…

Soruyorum; artık Adam Smith ve eserleri anlatmıyorsa, ondan sonra gelen niceleri zaten daha kısa ömürlü olduysa… tescilli anlatıcılar aktaramıyorlarsa, anlatması gereken pozisyonlardakiler ne anlatacağını bilmiyorsa, kim anlatacak bu hikayeyi? Anlatıyoruz ya…

“Herkes konuşuyor!”

Böyle diyerek çıkabilir miyiz işin içinden? Etek boyu üzerinden McDonals fiyatına, sevdiğimiz kahvaltılık menemenden Starbucks kahveye, hatta Lady Gaga üzerinden iktisat anlatan var. Şaka değil, TikTok'ta ekonomi yorumlayanlar Adam Smith'in ahlaki iktisat anlayışını absürd buluyor olmalı. Lady Gaga'nın yıllar sonra bir albüm çıkarıp, sözleriyle hislerine tercüman olmasından etkilenmişler.

TikTok’çuların tescilli ekonomi hikayesi yazanlardan biri sayılan ABD Merkez Bankası Başkanı’nın anlatılarından evrensel yorum çıkardığını duydunuz mu? Eminim hepiniz faizleri sabit bıraktığı için kendisine kızıp “aptal adam” diyen ABD Başkanı’nın sesini defalarca kulaklarınızda çınlattınız…

Yeri gelmişken Estée Lauder’ı küresel kozmetik devine dönüştüren Leonard Lauder (92) ölmüş. Milyonlarca kadını etkiledi. Ekonomideki etkisini de kayda geçirelim; 2000’lerin başı ekonomik durgunluğu “Ruj Endeksi”yle de hafızalara kazınmıştı. Sonra gelsin "büyük çanta endeksi," gitsin "mini etek endeksi" ve "blazer endeksi"…

Hayat işte! Aslında tam da bu…

Ben her şeye rağmen Adam Smith’e döneceğim. Smith’in merkezi fikri, insan davranışlarını anlamada empatinin önemiydi. “Kendine tarafsız gözlemci olabilen birey, toplumsal düzeni kurar, uyumu sağlar”, diyor. “Adalet toplumun temeli; erdem ise bireyin ahlaki yetkinliğidir”, diye devam ediyor. Bugün bu hikayeyi böyle anlatan yok, hikaye de bu değil. Hikaye ne, hikayeci kim?

İktisadı laboratuvar şartları dışına çıkarmayı başaranlardan biri Çelik Kurtoğlu. Akademide dirsek çürütmüş olsa da nev’i şahsına münhasır bir pratisyen. Prof. Dr. Ahmet Çelik Kurtoğlu, Ankara Üniversitesi SBF mezunu, Cambridge ve Yale'de akademik çalışmalar yapmış, İstanbul Üniversitesi ve Galatasaray Üniversitesi'nde ders vermiş, DEİK'in kurucu direktörlerinden. O günlerin........

© Ekonomim