Prof. Dr. Fevzi Yılmaz

Sakarya Üniversitesi

İklim değişikliği etkilerini düşürme ve yeşil dönüşümü teşvik etme amacıyla çıkartılan 7552 Sayılı Türkiye İklim Kanunu, 09 Temmuz 2025 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanunun başlangıç bölümündeki 2. maddesi sayıları 40’ı bulan tanımları içermekte olup bunların arasından seçilen ve çok önemli görülenler aşağıda verilmiştir:

“2.1.a.Adil geçiş: İklim değişikliğiyle mücadelede ve yeşil büyüme sürecinde; çocuklar, kadınlar, yaşlılar, engelliler gibi süreçten en fazla etkilenebilecek kişiler öncelikli olmak üzere herkes kapsanacak, istihdam sürecinin uygun tedbirler alınarak yönetildiği ve yeni istihdam alanlarının oluşturulduğu, ekonomik, çevresel ve sosyal kazanımların en üst düzeyde tutulduğu politika ve uygulamalardır.”

“2.1.ı.Gömülü sera gazı emisyonları: Bir ürünün üretim sürecinde ortaya çıkan doğrudan emisyonları ve ürünün üretim sürecinde elektrik, ısı, buhar, soğutma ve basınçlı hava gibi enerji kullanımından kaynaklanan dolaylı emisyonları içerir.”

“2.1.s.Net sıfır emisyon: İnsan kaynaklı faaliyetler dolayısıyla atmosfere salınan sera gazı emisyonlarının teknoloji ve diğer yöntemlerle azaltılarak ve/veya yutak alanlar vasıtasıyla dengelenerek sera gazı emisyonlarında net artış olmamasını hedefler.”

“2.1.t. Ozon tabakasını incelten maddeler: Tek başına veya bir karışım hâlinde ozon tabakasını inceltme potansiyeline sahip Maddelere İlişkin Montreal Protokolü ile kontrol altına alınan kimyasalları ve izomerlerini kapsar (1/8/1990 tarihli ve 90/733 sayılı Bakanlar Kurulu kararı).”

“2.1.z. Sera gazı emisyonu: Kızılötesi radyasyon emen ve yeniden salan, hem tabii ve hem de beşeri kaynaklı olabilen karbondioksit, metan, diazotoksit ve hidroflorokarbonlar, perflorokarbonlar, kükürt, hekzaflorür gazlarının ve gaz benzeri diğer atmosfer bileşenlerin salımını kapsar.”

“2.1.hh. Yutak alan: Ormanlar ve diğer ekosistemler vasıtasıyla karbonu emerek atmosferden uzaklaştıran, karbondioksit emisyonlarını dengeleyen süreci, aktiviteyi ve mekanizmayı kapsayıp yutak alanının korunması, arttırılması ve iyileştirilmesini de içerir.”

Kanunda iklim değişikliği ile mücadele ve sera gazı emisyonlarının azaltım faaliyetleri altında verilen bilgi çok değerli olup kanunun özeti gibidir ve birçok şeyi kapsamaktadır:

“5.4. Kurum ve kuruluşlar; net sıfır emisyon hedefi ve döngüsel ekonomi yaklaşımı ile uyumlu olacak şekilde, Ulusal Katkı Beyanı’nda yer alan sektörlerde uygulanmak üzere enerji, su ve ham madde verimliliği, kirliliğin kaynağında önlenmesi, yenilenebilir enerji kullanımının artırılması, ürünlerin, işletmelerin, kurum ve kuruluşların karbon ayak izinin azaltılması, alternatif temiz veya düşük karbonlu yakıtların ve ham maddelerin kullanımı, elektrifikasyonun yaygınlaştırılması, temiz teknolojilerin geliştirilmesi ve kullanımının artırılması gibi azaltım önlemlerinin alınması, bu önlemlerin adil geçiş gereklilikleri gözetilerek uygulanması ile sıfır atık sisteminin kurulması, uygulanması ve izlenmesiyle yükümlüdür.”

Kanunda iklim değişikliğine uyum faaliyetleri nerede ise tüm çevre konularını kapsar şekilde verilmiştir:

“6.5. İlgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından iklim değişikliğinin ekosistemlere ve biyolojik çeşitliliğe etkilerinin azaltılması ve sürdürülebilir ekosistem yönetimi için tedbirler alınır, denizel ve karasal korunan alanların muhafazası sağlanarak korunan alanların niteliği ve oranı yükseltilir ve iklim değişikliğinden etkilenen veya etkilenmesi muhtemel alanlarda arazi tahribatının dengelenmesi sağlanır. Çölleşme ve erozyonla mücadele ile ağaçlandırma ve toprak muhafaza kapsamında orman dışı alanlarda oluşturulan yutak alanların net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda........

© Ekonomim