Hülya SUCU DUYAN, Yeminli Mali Müşavir

[email protected]

www.linkedin.com/in/ hulyasucuduyan

OSB alacaklarının zamanında tahsil edilmesi, organize sanayi bölgelerinin (OSB) mali sürdürülebilirliği ve bütçe dengesi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu çerçevede, ödeme yükümlülüklerini süresinde yerine getirmeyen katılımcılara uygulanan gecikme zammı, OSB gelirlerinin korunmasına yönelik önemli bir mali önlem niteliği taşımaktadır.

Bu yazıda, öncelikle gecikme zammı ile gecikme faizi arasındaki fark açıklanarak; ardından OSB'ler açısından gecikme zammının yasal dayanakları, gecikme zammı oranı, hesaplama yöntemleri, gecikme zammına uygulanacak katma değer vergisi (KDV) oranı ve bu işlemlerin Tekdüzen Hesap Planı çerçevesinde muhasebeleştirilmesine ilişkin hususlar detaylı olarak ele alınacaktır.

Gecikme Zammı mı, Gecikme Faizi mi?

Gecikme zammı, 6183 Sayılı AATUHK’nun 51.maddesinde düzenlenmiş ve süresi içerisinde tahakkuk etmiş ancak ödeme süresi içerisinde ödenmeyen vergilerin vade tarihinden ödeme tarihine kadar geçen süre için her ay ve ay kesirleri için belli oranda hesaplanan bir alacaktır.

Gecikme faizi ise, 213 Sayılı VUK’nun 112.maddesinde düzenlenmiş ve süresi içerisinde tahakkuk ettirilmeyen vergiler için sonradan yapılan ikmalen, resen ya da idarece tarhiyatlarda, verginin normal vade tarihinden son yapılan tarhiyatın tahakkuk tarihine kadar hesaplanan bir alacaktır.

Bu yazıda, OSB alacaklarının süresinde ödenmemesi halinde uygulanacak gecikme zammı uygulaması ayrıntılı şekilde ele alınacaktır.

OSB ile ilgili Yasal Düzenlemelerde Gecikme Zammı

Katılımcıların ödeme yükümlülüklerini süresinde yerine getirmemesi halinde hesaplanan gecikme tutarları, 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nun 12. maddesi uyarınca OSB'nin gelir kalemleri arasında yer almaktadır.

OSB Uygulama Yönetmeliğinde; arsa tahsis ve satış gelirleri başlıklı 23’üncü maddesinin birinci fıkrasının (ş) bendinde, arsa tahsis ve satış prensiplerinin, katılımcı veya kiracılardan tahsil edilecek altyapı katılım payları, elektrik, su, atık su, doğalgaz ve benzeri satış ve hizmet bedelleri ile ilgili prensiplerin ve bu aidat ve satış bedellerinin tahsilatında gecikme halinde uygulanacak yaptırımlara ilişkin esasların belirlenmesi müteşebbis heyetin ve genel kurulun görev ve yetkileri arasında sayılmıştır. Bu maddeyle, tahsili geciken alacaklara müteşebbis heyet ve genel kurulca belirlenecek esaslara göre yaptırım uygulanacağı açıkça belirtilmiştir.

Aynı Yönetmeliğin, “Ödemelerin zamanında yapılmaması” başlıklı 59’uncu maddesinin birinci fıkrasında, arsa tahsis ve satış bedeli, katılımcı veya kiracılardan tahsil edilecek alt yapı katılım payları, elektrik, su, atıksu, doğalgaz ve benzeri satış ve hizmet bedeli ödemelerinin vadesinde yapılmadığı takdirde, gecikme süresi için ödenmeyen tutara; ilgili mevzuatta düzenleme bulunan haller dışında, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde yer alan gecikme zammı oranından az, bu oranın bir buçuk katından fazla olmamak kaydıyla genel kurul/müteşebbis heyet tarafından belirlenen gecikme faizi uygulanacağı belirtilmiştir.

RG-5/9/2024-32653 ile yapılan bu değişiklikle, sayılan OSB gelirlerinin tahsilinde gecikme olduğu hallerde bu tutara ilişkin olarak ilgili mevzuatında gecikme zammını içeren düzenleme bulunduğunda bu düzenlemenin uygulanacağını, ilgili mevzuatında düzenleme bulunmuyorsa, gecikme zammı oranını; alt sınır 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde yer alan gecikme zammı oranı kadar, üst sınır ise bu oranın bir buçuk katından fazla olmaması şartına bağlanıp, sürenin hesaplanmasıyla birlikte genel kurul veya müteşebbis heyet tarafından belirlenerek uygulamaya konulacaktır.

Söz konusu madde kapsamında, OSB’nin gelirlerinden tahsilinde gecikme yaşanan kalemlerin hangilerinin, ilgili mevzuatında gecikme zammına ilişkin özel düzenlemelere tabi olduğunu, hangi kalemler bakımından böyle bir düzenleme bulunmadığını belirlemek ve bu iki durumda gecikme zammının ne şekilde hesaplanacağına dair yöntemsel bir değerlendirme yapmak önem arz etmektedir.

OSB Gelirlerinin, İlgili Mevzuatta Gecikme Zammını İçeren Düzenlemeler;

Elektrik Piyasası Kanunu; OSB’lerin onaylı sınırları içerisinde Kurumdan üretim ve/veya dağıtım lisansı alarak üretim ve/veya dağıtım faaliyetlerinde bulunabileceği hükmüne yer verir. Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği'nin 35. maddesi 6. fıkrasına göre, tüketicilerin elektrik borçlarını zamanında ödememesi durumunda görevli tedarik şirketi (OSB olabilir) tarafından gecikme zammı uygulanabilir. Bu gecikme zammı, yönetmelikle belirlenen üst sınırı geçemez ve günlük olarak hesaplanır. Gecikme zammı oranının belirlenmesinde, Aynı........

© Ekonomim