Abdullah KİRAZ

Yeminli Mali Müşavir

Değerli okurlarım uzun bir aradan sonra tekrar karşınızdayım. Bugün sizlerle Kurumlar Vergisi mevzuatımızda iştirak kazançları istisnası uygulaması ile ilgili yapılan son kanuni düzenlemeler sonrasında (7456 sayılı Kanun ile 15.07.2023 ve 7524 sayılı Kanun ile 02.08.2024 tarihlerinde geçerli olmak üzere) karşımıza çıkan ve istisna uygulaması sırasında dikkat etmemiz gereken bazı ince noktaları sizlerle paylaşıyor olacağım.

İstisna sandığınız bazı kazançla istisna olmayabilir ya da istisna olmadığını zannettiğiniz kazançlar artık istisna olabilir. Bu yazımızda umarım bu ince noktalarda sizleri aydınlatıyor olacağım.

KURUMLAR VERGİSİNE TABİ TUTULMUŞ KAZANÇTAN KÂR PAYINI ELDE EDEN KURUMUN KÂR PAYLARI İŞTİRAK KAZANÇLARI İSTİSNASINA TABİ TUTULUR (!)

İştirak Kazançları İstisnası esasen Türkiye'de tam mükellefiyet esasında kurumlar vergisine tabi olan kurumlardan kâr payı elde eden diğer tam veya dar mükellef kurumların bu kazançların nedeniyle mükerrer bir vergilemeye maruz kalmaması adına getirilmiş bir istisna uygulamasıdır. Kurumlar Vergisi Genel Tebliğimizin 5.1. başlıklı bölümünde aşağıdaki cümle bu durumu doğrulamaktadır.

Bu istisna ile mükerrer vergilemenin önlenmesi amaçlanmaktadır. İstisnaya konu kazanç, esas itibarıyla kazancın elde edildiği ilk kurumda kurumlar vergisine tabi tutulduğundan, kazancın kâr dağıtımı yoluyla intikali sağlanan diğer kurumlarda da kurumlar vergisine tabi tutulmasının önüne geçilmek istenmiştir.

Böyle olunca; kazancı elde edip daha sonra bunu diğer kurumlara kâr payı olarak dağıtan kurumda dağıtıma tabi kazanç kurumlar vergisine tabi tutulmuş olması ana prensipte beklenir. Ancak her zaman böyle olmayabilir. Kâr payını dağıtan kurum, bu kazanç üzerinden istisna veya indirimli vergi uygulamaları (Örneğin: KVK Md.32/A) nedeniyle kurumlar vergisine tabi tutulmamış olabilir. Bu durumda, kurumlar vergisine tabi tutulmamış kazancın kâr payı olarak diğer kurumlara dağıtılması durumunda, bu kâr payını elde eden kurumlar bu kazancına iştirak kazançları istisnası uygulamaması beklenir. Ama maalesef durum böyle de değil. Zira, yine Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde yukarıda yer verdiğimiz paragrafın hemen ardından bu durumla ilgili aşağıdaki ilave açıklamalara rastlıyoruz:

Tam mükellef bir kurumdan elde edilen iştirak kazancının, bu kurumda genel vergi rejimi uyarınca vergilenmiş veya kurumlar vergisinden istisna edilmiş kazançlardan oluşması veya kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisinin kapsamı dışında bırakılmış veya düşük oranda vergi kesintisi yapılmış olması, istisna uygulamasına engel teşkil etmeyecektir.

Genel Tebliğin bu açıklaması bize diyor ki, kâr payını dağıtan Tam mükellef kurum bu kâr payının kaynağı olan kazanç üzerinden vergi ödemiş olsun veya istisnalar nedeniyle vergi ödememiş olsun ya da düşük oranlı bir vergilemeye tabi olsun, bu kurumdan kâr payı elde eden kurum bu kazancını iştirak kazançları istisnası nedeniyle vergiden istisna tutacaktır.

Kafalarımız kârıştı mı? Benim biraz kârıştı. Bir tarafta iştirak kazançları istisnası için kazancın diğer kurumda vergilenmiş olması nedeniyle mükerrer bir vergileme olmaması için getirilmiş bir uygulama olduğunu anlıyoruz, diğer taraftan da kâr payını dağıtın kurum nezdinde vergileme yapılmış olsun veya istisna, düşük vergi oranı vb. uygulamalar yoluyla vergileme yapılmamış olsun, kâr payını elde eden kurum bu kazancına iştirak kazancı istisnası uygulayabilecek ve herhangi bir engel teşkil etmeyecektir.

O halde Genel Tebliğin son verilen paragrafı uyarınca; kâr payını dağıtan kurum bu kâr payının kaynağını teşkil eden kazanç üzerinden hiç kurumlar vergisi ödememiş olsa bile, kâr payını elde eden kurum bu kâr payını iştirak kazancı istisnası olarak dikkate alabilecektir.

Ama durum yine sandığınız kadar kolay değil, daha fazla detaylar ortaya çıkıyor. Bazı kurumlar için dağıtılan kâr payının kaynağını oluşturan kurum kazancı üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulmuş olmasını zorunlu........

© Ekonomim