Ahmet ARSLAN

CPA, MBA

Belediyeler halkın mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılayan kamu idareleridir. Söz konusu özellikleri nedeniyle belediyeler temizlik işlerinden sosyal tesis işletmeciliğine kadar çok geniş bir yelpazede birçok işi ifa etmektedir. Aynı şekilde, belediyelerin ifa ettiği iş ve hizmetlerin kapsamı da her geçen gün genişlemektedir.

Bu durum, aşağıdaki tabloda gösterildiği üzere, belediyelerin varlık ve kaynakları ile gelir ve giderlerine yansımaktadır.

Belediyelerin görevleri, yetkileri, gelirleri ve giderleri 5393 sayılı Belediye Kanunu ile 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nda sayılmıştır.

Ülkemizce modern anlamda ilk belediye idaresi “İstanbul Şehremaneti” adıyla 1854 yılında kurulmuş olup, 1923 yılında 421 olan belediye sayısı günümüzde 1402’ye ulaşmıştır. Söz konusu sayının belediye türleri itibariyle dağılımı aşağıdaki tabloda gösterildiği şekildedir:

Tablo 1: Ülkemizdeki Belediye Sayısı

Türü

Büyükşehir Belediyesi

Büyükşehir İlçe Belediyesi

İl Belediyesi

İlçe Belediyesi

Belde Belediyesi

Toplam

Sayısı

30

519

51

403

399

1.402

Nüfusu 2.000’in altında 129, 5.000’in altında 538, 10.000’in altında ise 708 belediye bulunmaktadır.

Tablo 2: Belediyelerin Gelir ve Giderleri

(1.000 TL)

2006 Yılı

2024 Yılı

Değişim (%)

Toplam İçindeki Payı (%)

Giderler

21.640.204

1.285.948.478

5942

100,00

Personel Giderleri

4.769.213

139.524.111

2926

10,85

Sosyal Güv. Kur. Devlet Primi

627.262

15.399.145

2455

1,20

Mal ve Hizmet Alımları

6.705.399

632.183.225

9428

49,16

Faiz Harcamaları

495.978

46.917.333

9460

3,65

Cari Transferler

1.067.966

84.837.049

7944

6,60

Sermaye Giderleri

7.494.824

313.393.369

4181

24,37

Sermaye Transferleri

211.713

31.362.117

14814

2,44

Borç Verme

267.849

22.332.128

8338

1,74

Gelirler

20.372.864

1.109.845.398

5448

100,00

Vergi Gelirleri

3.347.587

83.729.495

2501

7,54

Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri

3.008.719

100.653.781

3345

9,07

Alınan Bağış ve Yardımlar ile Özel Gelirler

369.334

25.577.930

6925

2,30

Faizler, Paylar ve Cezalar

11.498.098

820.517.563

7136

73,93

Sermaye Gelirleri

1.819.114

77.159.184

4242

6,95

Alacaklardan Tahsilatlar

330.012

2.207.446

669

0,20

Bütçe Dengesi

-1.267.340

-176.103.079

13895

-0,1369441

Tabloda görüldüğü üzere, 2006-2024 arası dönemde belediyelerin giderleri 21,6 milyar TL’den 1,3 trilyon TL’ye, gelirleri ise 20.3 milyar TL’den 1,2 trilyon TL’ye........

© Ekonomim