Amin Maalouf’un yeni kitabı Labirent’i okurken, kalkınmaya toprak düzenlemesinden başlamak gerektiğine ilişkin düşüncemi iyice pekiştirdim.

Uzun yıllardır yazıyorum, ama son dönemde Prof. Dr. Mehmet Pala ile sıklıkla sorguladığımız konulardan biri de toprakların işleme düzeninin yeniden yapılandırılması ihtiyacıdır.

Ülkemizin kalkına çabalarında “faz değiştirmesi” gerektiğini söyleyenler artıyor. Değişikliğin odaklarından biri de gıda arzı güvenliği açısından toprak işleme düzeni olmalıdır.

Kalkınma üzerinde çalışanların ortak görüşlerinden birini şöyle özetleyebiliriz: Elinin menzilindeki kaynaklarını etkin ve verimli kullanamayan toplumlar, dışardan sağlanacak kaynakları da gerektiği gibi değerlendiremez.

Sahip olduğumuz topraklar, uğruna can verilen, varlığı korumanın, geliştirmenin ve sürdürülmenin vazgeçilemez kaynağıdır.

Topraklar toplumun ortak değeridir; tapu toprağın mülkiyeti değil, işleme hakkını koruyan belgedir.

“Gıda arzını güven altına alma” bütün toplumların ivedi ve kritik sorunudur; toprak işleme sorununu çözmeden gıda sorununu çözmek mümkün değildir.

Topraklarımızın “mülkiyetini değil, işleme düzenini” sorgulamanın tam zamanıdır. Toprak-temelli sağlıklı bir gelecek yaratmak için neler yapılması gerektiğine ilişkin “zihin netliği” sağlamalıyız.

Neden?

1- Topraklarımız 1850’lı yıllardan bu yana tapu-odaklı işleme hakkı nedeniyle çok küçük parçalara bölünmüştür. Zeytin üreticisinin tanımıyla, “Dedelerimiz tarla tarla, babalarımız dönüm dönüm, bizler ağaç ağaç, çocuklarımız dal dal bölüşme aşamasına geldik.” Toprakların “aşırı parçalanması”, küçük ölçekli geçimlik işletmeleri sürdürebilir olmanın dışına itmiştir. Toprak-odaklı küçük işletmelerin gelirleri, aileden bir kişinin çalıştığı sanayi ya da hizmet işletmelerinin ödediği yasal “asgari ücreti” bile karşılayamaması kırsaldan göçü hızlandıran etkenlerden biridir.

2- Sanayi Devrimi sonrasında yaklaşık iki yüzyıllık süreçte, “gelişmiş toplumlarda” kırsal nüfusun oranı, toplam nüfusun yüzde 5’inin altına indi. Bu süreç hızlanarak bugün de işliyor. Kırsal kesimde yaşanan hızlı göç tarımsal üretimde geleneksel bilgiye sahip çalışan bulabilmeyi her geçen gün biraz daha zorlaştırıyor. Dünya genelindeki gelişmeler........

© Ekonomim