Bu köşede 15 Mayıs 2025 günü, “Asya Nasıl Başardı?” kitabındaki bir saptamayı paylaşmıştım: “Ekonomik dönüşümde tarımın muazzam önemi asla unutulmamalı!”

Mardin’de ve Adıyaman’da yapılan “ arayış toplantılarında” tarımsal üretimin önemini bir kez daha gözlemledim. Ülkemizde ekonomik dönüşümde “ tarımsal üretim” konusunda almamız gereken uzun bir mesafe olduğunu zihnimde bir kez daha pekiştirdim.

Adıyaman’da badem, nar ve tütün konusunda ikişer üreticiyle görüştüm. Bu görüşmeler sonunda ulaştığım düşünceyi paylaşmalıyım: Tarımsal üretimde, gelenek taassubundan, uyuşturucu alışkanlıklardan, ezberlerden, bilimle değil görgüyle düşünmekten kendimizi arındırmazsak, ekonomik dönüşümde mütemadiyen tökezleyeceğiz.

Adıyaman’dan Malatya’ya giderken Karadağ vadilerindeki Algan ve Rezip köylerinde iki üreticiden tütün konusunda saha bilgisi aldım: Ovada ve dağlık alanda üretilen tütünlerin farklı kalitede olduklarını, üretim metotlarının değişik olduğunu, fiyat-maliyet dengeleri farklı oluştuğunu öğrendim. Yörede tütün yetiştirme ve pazarda satmanın serbest, satın alıp başka yere götürmenin ise yasak olduğu söylendi. Yasal düzenlemeyi ayrıntılarıyla bilmediğim için itiyatla söyleyeceğim; 1980’ler öncesinde Kilis’te olduğu gibi mağazalarda satış serbest, yolda jandarma yakalarsa kaçakçılık işleminin yapılması gibi bir durum söz konusu. Bu durum, kaçakçılığı özendirdiği gibi, masum insanların da gereksiz yere cezalandıran bir yapı olarak değerlendiriliyor.

Mikroklima etkileri

Nar üretiminde ağaç başına verimi etkileyen “iklim koşulları”, “mikroklima etkileri”, artan üretimi değerlendirecek “depolama ve lojistik sistemleri” eksiklikleri, “pazarlama ve satış sisteminin” boşlukları........

© Ekonomim