Bazı vergi indirim ve istisnalarından yararlanabilmek için yasal düzenleme gereği, pasifte özel bir fon hesabı açılması gerekiyor. Bu tür istisna ve indirimlerden ilk akla gelenler; taşınmaz ve iştirak satış kazancı istisnası, Ar-Ge indirimi, teknopark kazancı istisnası, yenileme fonu, girişim sermayesi fonu indirimi ve sat-kirala-geri al uygulaması kapsamında yararlanılan kurumlar vergisi istisnası.

Sayılan indirim ve istisnalardan yararlanabilmek için beyanname verme süresinin sonuna kadar, kazancın pasifte özel bir hesaba alınması gerekiyor.

Fon ayırma yükümlülüğü için daha zaman var. Ancak her yıl bu süreyi kaçıran, bu nedenle indirim veya istisnayı kaybetmekle karşı karşıya kalanlar olmuyor değil. Bu durumla karşılaşmamak için, yükümlülüğü bugünden yerine getirmekte yarar var diye düşünerek, konuya dikkat çekmek isterim.

Taşınmaz ve iştirak satış kazancı istisnası eski önemini kaybetti. Ancak yine de kayda değer sayıda yararlanan olduğunu tahmin ediyorum. Bu çerçevede bu istisnalardan yararlanacaklar için fon ayırma yükümlülüğünü hatırlatayım.

Taşınmaz satışından elde edilen kazançlar için uygulanan istisnaya 2023 yılında yapılan düzenlemeyle son verildi. Ancak 15 Temmuz 2023 öncesi iktisap edilen taşınmazların satışından elde edilen kazançların %’ini kurumlar vergisinden müstesna tutan geçici bir düzenleme yapıldı.

Öte yandan, 27 Kasım 2024 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan Cumhurbaşkanı kararıyla, iştirak satışında kurumlar vergisi istisna oranı u’ten P’ye indirildi. Bu düzenleme gereği, bu tarihe kadar yapılan satışlardan doğan kazancın u’i, bu tarihten itibaren yapılan satışlardan doğan kazancın ise P’si kurumlar vergisinden müstesna.

Yasal düzenleme gereği, satıştan elde edilen kazancın istisnadan yararlanan kısmının, pasifte özel bir fon hesabına alınması, bu işlemin de beyannamenin verildiği tarihe kadar yapılması gerekiyor.

Konunun açıklandığı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nde fon hesabına alınma işleminin, satışın yapıldığı yılı izleyen hesap döneminin başından itibaren kazancın beyan edildiği döneme ait kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarihe kadar yapılması gerektiği belirtiliyor.

Bu kısa bilgiden sonra iki özel duruma dikkat çekmek isterim.

Birincisi fona alma işleminin satışın yapıldığı yılda, yani tebliğde belirtilen süresinden önce fona alınmasının mümkün olup olmadığı. Geçmişte böyle bir somut olay gerçekleşmiş, kazancın istisna kısmını satışın yapıldığı yılda fon hesabına alan bir kuruma tarhiyat yapılmış. Ancak yapılan tarhiyat, hukuka uygun bulunmayarak kaldırılmış. (Danıştay Dokuzuncu Dairesi’nin 01.11.2022 tarih ve E:2021/861 K:2022/5293 sayılı kararı.)

Ben de kişisel olarak, satışın yapıldığı hesap döneminde fona alma işleminin........

© Ekonomim