Evet finansmana ulaşımda ciddi sorunlar var. Şirketlerin krediye ulaşamaması, ciddi riskleri de beraberinde taşıyor. Evet bankaların kredi sınırlandırması finansal istikrar açısından bir risk oluşturuyor. Tüm bunlara katılıyorum.

Suçu hep para politikasının tartışmasız en büyük otoritesi Merkez Bankası’nda buluyoruz ama şöyle bir geriye dönük bakmak istedim.

İstanbul Sanayi Odası tarafından her yıl gerçekleştirilen İSO 500 araştırmasının sonuçlarına bir göz attığımızda;

İSO 500-2021 raporuna göre; İSO 500’deki şirketlerin 2021 yılında kaynak yapısında toplam borçların payının arttığını ve yüzde 70,7 ile ilk kez yüzde 70 bandının aşıldığını görüyoruz. Aynı yıl özkaynakların payı ise yüzde 29,3’e inmiş. İşte yapısal çarpıklık.

2022 yılına geldiğimizde; borçlanma eğilimi yavaşlarken diğer borçların kullanımının yoğunlaştığı ve vadelerin kısaldığı dikkatimizi çekiyor. 2022 yılında İSO 500’de yer alan şirketlerin toplam borçları yüzde 66,6 artmış iken, kısa vadeli borçlarındaki artış ise yüzde 81,8 olmuş. Uzun vadeli borçlarındaki artışın (yüzde 40,1) iki katından fazla gerçekleşmiş. Bu da çok anormal bir durum. Varlık yapısı-borç yapısı dengesi alt üst olmuş.

2022 yılında toplam borçlar/özkaynak oranı yüzde 241,5’ten yüzde 179,8’e inmiş. En yüksek seviyeden bir geri dönüş yaşanmış. Aynı yıl mali borçlar yüzde 63,8 ile toplam borçların altında bir artış gösterirken, buna karşılık diğer borçlar yüzde 69,7 artmış. Faaliyetlerin finansmanında daha çok ticari borç kullanılmıştır. Ticari borca bağlı yapı faaliyetlerin finansmanına da sirayet etmiş. Bu da bir yapısal bozulma.

2023 yılına geldiğimizde İSO 500’deki firmaların finansman giderleri yüzde 92,5 artışla 533,4 milyar TL’ye yükselirken, finansman giderlerinin faaliyet kârına oranı da yüzde 41,3’ten yüzde 56,9’a çıkmış. Gelinen bu nokta hiç normal değil.

Yukarıda sayılan yapısal çarpıklık, varlık yapısı-borç yapısı dengesinin bozulması,........

© Ekonomim