Ülkeleri yöneten siyasi erkler genelde kendilerinden önceki dönemi eleştirirler. Ancak bunun bir sınırı vardır. Çünkü kendileri de aldıkları mirasın üzerine politikalarını inşa ederler. Bundan dolayı da eleştirinin şiddeti çok olmaz. Ancak siyasi erk, bir karşı devrimle başa geldi ise bu eleştirilerin sınırını zorlar, hatta kendirlerinden önceki sistemi, kurumları yeniden kurarlar. Eğer yeni sistem işlerse devrim başarılıdır, işlemezse de sistem çöker yerine yeni bir sistem gelir.

Türkiye Cumhuriyeti böyle kurulmuştur. Cumhuriyetin kurucu kadrosu yeni bir sistem getirmekle kalmamış, Osmanlı Devleti’nin birçok kurumunu da yok etmişti. Kurulan yeni sistem işlemiş, kurumsal düzenlemeler ülkeyi her alanda yukarı çekmişti.

Osmanlı Devleti’nin Merkez Bankası yoktu. Merkez Bankası’nın bazı görevlerini İngiliz Fransız sermayeli Osmanlı Bankası yürütüyordu. Cumhuriyeti kuranlar ulusal bir merkez bankasının olmamasının yarattığı sorunları biliyorlardı. Mustafa Kemal ATATÜRK bir merkez bankası kurmak için araştırmalar yaptırmış, yurtdışından merkez bankası başkanlığı yapmış kişileri ülkeye çağırıp yazılı ve sözlü raporlar almıştı. Nihayetinde 1930 yılında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) kuruldu. TCMB’nin özerk olması için A.Ş. şeklinde kuruldu.

TCMB kurulduğu günden itibaren birçok kriz atlattı. Yakın dönemde 1994, 1999, 2001 ve 2009 krizleri yaşandı. Bu krizlerin hiçbirinde zarar etmedi. Bankanın ilk zarar ettiği yıl 2003 yılı idi. Daha sonra 2023 ve 2024........

© Ekonomim