MUSTAFA BAŞAR

Bağımsız yönetim kurulu üyesi

Çok küçük yaşlarımdan beri alışverişe, mal alınıp satılmasına hem aşinayım hem de ilgi duyuyorum. Malum, ticaretle meşgul bir aile içerisinde yetiştim. Kardeşlerimle birlikte esnaflık ile ticareti babamız ve amcalarımızdan, çarşı pazardan eve bir şeyler almayı ve alırken pazarlık etmeyi de annemizden öğrendik. Yaşım ilerledikçe alışveriş kültürünün ve pazaryerlerinin değişimine tanıklık ettim. En çok ilgimi çeken de özellikle gıda perakendeciliğindeki değişim ve farklı kategori türündeki satış noktalarının evrimi oldu. Yaşı kırk ve üzerinde olanlar iyi bilirler; "bakkal" çocukluğumuzdaki en yaygın ve önemli satış noktasıydı. Ancak sanıyorum aynı yaş grubundakiler Ferhan Şensoy'un 1991 yılında sahnelenen "Kahraman Bakkal Süper Markete Karşı" isimli tiyatro oyununu da hatırlayacaklardır. 90'lı yıllarda çocukluğunu ve gençliğini yaşayanlar olarak, merhum sanatçımızın oyununda verdiği mesajı aslında içten içe hissediyor ve gözlemliyorduk; batılı birçok ülkede gerçekleşmiş olan ekosistemdeki değişimin yarattığı fırtına ülkemize de geliyordu, artık hiçbirşey eskisi gibi olmayacaktı.

İnsanlığın sadece "avcı-toplayıcı konumunda olduğu" dönemin tarihi çok uzundur; takas yöntemiyle avlanmış çeşitli hayvanların et ve derileri ile farklı ağaçlardan toplanmış meyve ile yemişlerin el değiştirdiğini biliyoruz. İşte bu nedenle neredeyse insanlık tarihi kadar eskidir ticaretin tarihi; bırakın paranın icadını (yaklaşık 2700 yıl öncesi), yerleşik düzene geçilmesinden, tarımın başlamasından bile çok daha eskidir. Kimseyi uzun uzadıya tarihi bilgilerle bunaltmak istemem; ama şu kadarını belirtmeliyim ki, "perakendeciliğin tarihi" sanıldığından çok daha kısa ve heyecan vericidir! Yerleşik düzene geçilmesi ve tarımsal faaliyetlerin yaygınlaşması tahmin edilebileceği gibi........

© Ekonomim