Dünyayı daha iyi anlamak için Açık İnovasyon (OI) kavramının kurucularından Prof. Henry Chesbrough’un bakış açısı ile SAP’nin yeni iş birliklerini birlikte değerlendirmek gerekiyor.

Yapay zekâ ile ilgili iki önemli konuyu size aktarmak istiyorum. Bunlardan ilki SAP’nin Sapphire etkinliğinde agentic AI (AI ajanları ya da SAP’nin adlandırması ile AI aracıları) ile ilgili olarak yapılan açıklamalar. Ben Silicon Valley’deki önceki toplantılardan birine katıldığımda işleri biraz karıştırmıştım ve tartışma New York sermayesinin inovasyonu anlamaya ne kadar uzak olduğuna kadar gitmişti. Gündemi biraz eğip bükmüştüm. Bununla iyi yaptığımı, 10 Haziran’da Dotshub’da katıldığım açık inovasyon toplantısında anladım.

UC Berkeley ile birlikte düzenlenen buluşmada Açık İnovasyon kavramının kurucularından Prof. Henry Chesbrough, UC Berkeley Haas School of Business çatısı altındaki Institute for Business Innovation’dan Direktör Dr. Oğuzhan Aygören ve İcracı Direktör Chris Bush’u dinleme fırsatı buldum. Açıkçası bizim Türkiye’de yarattığımız örnekler ile belirleyicisi olarak içinde yer almamız gereken bir platform olduğunu düşünüyorum. Özellikle Türkiye İş Bankası ve Pegasus’un dahil olduğu bu platformun etkisini, iki şirketin yöneticilerinin ağzından dinleme fırsatı bulduk. Benim Berkeley’in bilgi dağarcığını geliştirecek örneklerle bu yapının içinde yer almamız gerektiği tezim pek karşılık bulmadı.

Ancak ben bu konuda ısrarcıyım. Şunu anlatmak istiyorum: ABD’de startup ekonomisine dayanan Silicon Valley Bank iflas ederken kurduğu iştirakler ile 100 yıldan uzun bir süredir ayakta olan Türkiye İş Bankası’nın pratiği UC Berkeley Haas School of Business çatısı altındaki Institute for Business Innovation’da vaka olmalı ve bu modele dayanan uygulamalar geliştirilmelidir. Kendisini güncelleyen bankanın, bugün aynı işi startup dünyasında yaptığı unutulmamalıdır.

Fortune Türkiye’de çalışırken görüştüğüm Esas Holding CEO’su Çağatay Özdoğru’nun Pegasus’da kârdan prim vererek Pegasus çalışanlarının daha iyi bir iş modeli için verdiği katkıyı anlattığını hatırlıyorum. Pilotlardan daha az yakıt sarfiyatı için uçuş yüksekliği ile ilgili değişiklik ve rota optimizasyonu fikri almaktan yolcularından inerken kemerleri çapraz bırakmalarını istemeye kadar birçok iş modeli inovasyonu geliştirmişti. Mehmet Nane, CEO olduğu dönemde, kapıda sadece kimlik kartı okutarak geçişi sağlamanın kazandırdığı iki saniyenin toplamda ne kadar büyük operasyonel fayda yarattığını anlatmıştı. Bunlar sahadan örnekler olarak, Prof. Henry Chesbrough’un anlattıkları ile birleştiğinde muazzam bir etki yaratma potansiyeli taşıyor. Cem Yılmaz’ın deyişiyle “yapılmışı var” kategorisinde örnekler.

Chesbrough’dan benim aldığım en önemli dersler, inovasyonun iş modelini de kapsaması gerektiği ve yatırım dönüşünün de düşünülmesi gerekmesi. Bunlar benim de daha önce temas ettiğim noktalar ve büyük önem taşıyor. Chesbrough’dan aktarmak istediğim diğer nokta, inovasyon iş modelinin yanlış pozitifler kadar yanlış negatifleri de ortadan kaldırmaya da odaklanmasının gerekmesi. Şirketler yeni ekonomide var olmak için, inovasyonun sonuç vermeyeceğini ve başarısız olacağını düşündükleri girişimlerle ilgili önyargılarını da aşmak zorunda. Şirketin daha önce hitap etmediği bir pazar segmentini yakalayacak bir ürünü ya da hizmeti, geçmişten gelen önyargılarla mahkum etmemek gerekiyor. Benim saatlerce dinlediğim bu konuları şimdilik bu kadarıyla aktarıp, beni davet eden Berat Kjamili’ye teşekkür ettikten sonra bir de dipnot düşeyim.

Chesbrough’un, 2003’te yazdığı kitabıyla tanımladığı açık inovasyon kavramı bana İTÜ’de 1993’de bitirme tezim olmaya aday olan ISDN konusunu hatırlattı. Bütünleşik Hizmetler Dijital Şebekesi (Integrated Services Digital Network) olarak ortaya kurulan kavramın kısaltması olan ISDN, 1993’te mucize sayılırken 1994’te toprağa verilmişti. Bunun nedeni açık bir protokol olan TCP/IP’nin çıkmasıydı. Bu sonuç, bir yandan Chesbrough’un tanımladığı açık modelin gücünü ortaya koyarken bir yandan da yaklaşım olarak o dönemde teknolojinin yarattığı bakış açısını yansıtıyor. Günümüzde 5G ve kapıdaki 6G protokolleri ile agentic AI’ın ya da yapay zekâ ajanlarının yaratacağı değişimi bunun üzerine ekleyerek modelin........

© Ekonomim