menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Barışçıl bir değişim ümit edelim

15 1
20.10.2025

Doların yerine başka bir birim koyma girişimini temsil eden BRICS gibi girişimler bu amaçlarında yeterince başarılı olma vaadi sergilemiyor, doların egemenliği süreceğe benziyor.

Dünya siyasi ve iktisadi düzeninin değişmesi gerektiği sık sık dile getiriliyor. Buna karşılık, mevcut sistemden fayda sağlayanlar değişime karşı direniyorlar.

ABD’nin İkinci Dünya Savaşı sonrası kurduğu ve Batı Avrupa’yı ortak ettiği dünya düzeninin artık sürdürülemeyeceği konusunda herkes anlaşıyor. Soğuk Savaş’ın sona ermesi ve SSCB’nin uluslararası sistemden çekilmesinden sonra kısa bir süre ABD’nin tek kutuplu bir dünyada egemen olacağı düşünüldüyse de bu rüya çok çabuk sona erdi. İki kutuplu sistem sona erince, bu sistemde Amerika’nın liderliğini kabul eden ülkeler her zaman Amerika ile uyumlu olmayan kendi çıkarlarını izlemeye koyuldular. İkinci olarak da Çin beklenmedik bir süratle yükselmeye başladı ve Amerika’nın tek başına uluslararası sisteme egemen olamayacağını gösterdi.

Amerika’nın kurduğu düzen ne gibi güçlüklerle karşı karşıya kaldı? Hatırlanacağı gibi, savaş sonrası dünyanın siyasal düzenini koruyacak kuruluş olarak Birleşmiş Milletler (BM) düşünülmüştü. Örgütün merkezinin New York’ta olması bile, bunun Amerika’nın egemenliği altında olmasının tasarlandığına işaret ediyor. Ancak örgüt pek tasarlandığı gibi işlemedi. Bir yandan Sovyetler ve dostları, diğer yandan sömürge olmaktan yeni kurtulan ülkeler, Amerika’nın istediği siyasetleri desteklemediler. Buna karşılık, örgütün Güvenlik Konseyi’nin denetimi altında işlemesi öngörüldüğünden, burada ABD vetosunu kullanarak örgütü iş yapamaz hale getirebiliyordu. Tabii Çin ve SSCB de aynı hakka sahip olup, onlar da işlerine gelmeyen bir konu........

© Ekonomim