Tavanlar

Üniversitedeki insan kaynakları yönetimi dersinin bir sınavında şöyle bir soru sormuştum: “İnsan kaynakları yönetiminde “Cam Tavan” terimi ne demektir? Diyelim ki, genel müdür olarak yeni işe girdiğiniz yerde böyle bir durum söz konusu. Ne yapardınız? “Dersini çalışmış öğrenciler tanımlarını doğru yapmıştı: “Bir organizasyondaki kadınlar ve ayrımcılığa uğrayan diğer grupların yükselmesini önleyen, görünmez engellere cam tavan denir.” Dersini çalışmamış bir haylaz da şöyle bir tanım uydurmuştu: “Organizasyonlarda iletişim çok önemlidir. Bunu sağlamak için tavanlar camdan yapılır”.

Ne zaman “cam tavan” konusu açılsa o haylaz delikanlının tanımı aklıma gelir gülerim. İnsan kaynakları yönetiminde cam tavandan sonra şimdi yine ABD’den yeni bir terim daha ortaya çıktı: “Kâğıt tavan (Paper ceiling)”.

ABD işgücü pazarında şöyle bir durumla karşılaşılmış. Giriş seviyesi işler için işverenlerin b’si üniversite mezunu arıyormuş. Halbuki şu an 25 yaş üstü Amerikalıların `’nın üniversite diploması yokmuş. Yani bu `’lık gruptaki kişiler söz konusu işlere başvuramıyor bile. Başka bir deyişle, bu grubun üstünde adeta bir tavan var; hem de üniversite diplomasından.

İşgücü pazarında diploma

Her işyerinde bir işbölümü vardır. Her işin başına da o işi yapsın diye birisi konur. O birisinin söz konusu işi layıkıyla yapabilmesi için de en az belli bir seviyede bilgi, beceri, tutum ve davranışa sahip olması gerekir. Bilgi, beceri, tutum ve davranıştan oluşan bu sete de kişinin yetkinliği denir.

Bu durumda işverenin cevaplaması gereken iki önemli soru vardır. Birincisi: Söz konusu işi yapmak için gerekli mininum yetkinlik seviyesi nedir? İkinci soru ise: Söz konusu işi yapmak için başvuran kişilerin yetkinlik seviyesi nasıl ölçülecektir? İşte diploma, işverene ikinci soruyu cevaplamada yardımcı olur. Okullar, verdikleri diploma ile şunu ortaya koyar: “Bizim diplomamızı taşıyan kişi, en azından şu nitelikteki bilgi ve beceriye, tutum ve davranışa sahiptir.” Böylece işveren diplomayı ölçüt olarak kullanır.

Kâğıt tavan nasıl ortaya çıkar?

Di̇yelim ki, bir işi yapmak için lise seviyesindeki yetkinlik yeterli; ama işveren bu işi yapacak kişiler için üniversite diploması koşulu koyuyor. Bu durumda üniversite diploması, üniversite mezunu olmayanların tepesinde kağıt bir tavandır.

Peki neden bu tavan konur? Belki bu........

© Ekonomim